Η Ελλάδα του 2022 ως δοκιμαστικό της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ (χωρίς μικρομεγαλισμούς)
του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Βλέπαμε χθες πώς η Ελλάδα καλό θα ήταν να αναζητήσει, σοβαρά και μεθοδικά, ρόλο στην μείζονα διαπραγμάτευση που θα φιλοξενήσει το 2022 στην ΕΕ γύρω από την αναδιάταξη του Συμφώνου Σταθερότητας – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις μέσα στο α΄6μηνο, επί Γαλλικής Προεδρίας, μετά από διεξοδικές διαβουλεύσεις και (όπως λέγαμε παλιότερα…) «ζύμωση» – χωρίς όμως μικρομεγαλισμούς. Και, θα προσθέταμε, με τα μάτια λιγότερο στραμμένα στις επικοινωνιακές ανάγκες του εσωτερικού μετώπου (ιδίως άμα το 2022 «χτιστεί» ως έτος προεκλογικό) και περισσότερο στην αποτελεσματικότητα προς τα έξω.
Συμβαίνει όμως μια ανάλογη/παράλληλη κατάσταση να διαμορφώνεται και σε ένα άλλο χώρο των Ευρωεξελίξεων, που χρονικά φαίνεται ότι θα κινηθεί ταυτόχρονα: πρόκειται για την συζήτηση και διαπραγμάτευση γύρω από την (ήδη Βρυξελλιανά βαφτισμένη) «Στρατηγική Πυξίδα». Στα μέσα Νοεμβρίου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας, ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Χοσέπ Μπορρέλλ (η κωδική του ονομασία, προκειμένου να αποφεύγεται ο σχοινοτενής τίτλος του είναι: HR/VP) παρουσίασε ένα πρώτο σχέδιο από πλευράς Επιτροπής. Σχέδιο για ένα κείμενο βάσης που προτίθεται να δώσει κάτι σαν «στρατηγική καθοδήγηση» στην ΕΕ των επόμενων 5-10 χρόνων.
Το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε επί Γερμανικής Προεδρίας (Ιούλιος του 2020) , ενώ ενδιάμεσα γεγονότα όπως το ακραίο «σνομπάρισμα» της Γαλλίας και της ΕΕ από τις ΗΠΑ στην υπόθεση AUKUS/Ειρηνικού-και-Ινδικού αναβάθμισαν το έμπρακτο ενδιαφέρον για το εν λόγω γύμνασμα. Υποτίθεται ότι οι σχετικές συζητήσεις θα ωριμάσουν μέσα στο α΄6μηνο του 2022 – επί Γαλλικής Προεδρίας , μην λησμονούμε άλλωστε ότι η ίδια η έννοια της «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ ξεκίνησε να συζητείται με πρωτοβουλία του Γάλλου Προέδρου Μακρόν. Ο οποίος, όμως, Εμμανουέλ Μακρόν έχει παράλληλα να αντιμετωπίσει την προεκλογική εκστρατεία δικής του επιβίωσης σε μια Γαλλία-θηριοτροφείο (ακρο-ακροδεξιός Ζεμμούρ, ακρο-δεξιά Λεπέν, απλώς ακραία δεξιά Πεκρές…) , με την Ευρωφοβική διάσταση έντονη στην Γαλλική κοινή γνώμη.
Όπως κι αν έχει το πράγμα, με την Ουκρανική κρίση να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στο ίδιο το κατώφλι μιας ΕΕ εν αμηχανία, η διακήρυξη περί Στρατηγικής Πυξίδας με αναφορές σε «μεγαλύτερη ταχύτητα, ευρωστία και ευλυγισία» και με μόνη (μέχρι στιγμής) πρακτική διάσταση την δημιουργία αρθρωτής δύναμης μέχρι και 5000 ανδρών σε λογική ταχείας επέμβασης (λεπτομέρεια: σε ορίζοντα 2025…), παραπέμπει περισσότερο σε μια διαδικασία αυτοαναφορική και αυτοθαυμαζόμενη, παρά σε κάτι το απτό.
Η Ελλάδα του 2021-2022, ζώντας στην συνέχεια μιας παράδοσης να αναζητείται η επίλυση (μεγάλων) ζητημάτων έως και ασφάλειας στην «Ευρώπη,» όπως είδαμε π.χ. στις πολύμηνες όσο και αδιέξοδες διαδικασίες αντιπαράθεσης με τον Τουρκικό αναθεωρητισμό και την αύξουσα επιθετικότητα σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο, εκ των πραγμάτων θα έχει ρόλο στις συζητήσεις της Στρατηγικής Πυξίδας. (Η οποία, με υποδειγματικό Βρυξελλιανό τρόπο έχει σχηματοποιηθεί με ένα εικαστικό-ρόμβο το οποίο δείχνει από που προέρχονται οι απειλές, ποιες είναι οι ευκαιρίες, ποιες οι μορφές δράσης: μην αναζητήσετε πολύ έντονα την Τουρκία στις απειλές!…). Καθώς δε η διασύνδεση της Ελλάδας του 2020-2022 με την Γαλλία είναι όλο και εντονότερη, τόσο σε επίπεδο επαφών Εμμανουέλ Μακρόν-Κυριάκου Μητσοτάκη, όσο και στο περισσότερο απτό επίπεδο των εξοπλιστικών προμηθειών μαχητικών Rafale και φρεγατών Behh@rra (με «προσαρτημένη» συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής), ο ρόλος της Ελλάδας στην συζήτηση για την Στρατηγική Πυξίδα της ΕΕ νομιμοποιείται όντως να θεωρείται σημαντικός. Διάβολε! Όλη αυτή η συνάρθρωση δυνάμεων και εγγυητικών μηχανισμών – υπάρχει και η Κύπρος στο βάθος, Κράτος-μέλος της ΕΕ κι αυτή, όσο κι αν «κείται μακράν»… – αν κάτι, αποτελεί δοκιμαστικό της υπό διαμόρφωσιν Στρατηγικής Πυξίδας. Εφόσον, δηλαδή, η τελευταία είναι να αποκτήσει περιεχόμενο.
Αλλά και εδώ (όπως και στην υπόθεση της αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας) ένα θα ήταν καλό να αποφύγει με κάθε τρόπο η Αθήνα: την ροπή προς μικρομεγαλισμό. Δηλαδή την παγίδα του να νομίζει ότι η προς το εσωτερικό (πολιτικά αυτονόητη!) προβαλλόμενη εικόνα της ως σημαντικού παίκτη στις Ευρωπαϊκές διεργασίες, μπορεί να λειτουργήσει έτσι και στις ίδιες αυτές τις διεργασίες! Αν μη τι άλλο, η συνεχής αναβολή της συζήτησης για τις διαβόητες «κυρώσεις» κατά της Άγκυρας (ή έστω για τα «μέτρα») λόγω της στάσης της τελευταίας στην Ανατ. Μεσόγειο, θάπρεπε να μας έχει προσγειώσει.
Σε κάτι πιο μετρημένο – για να είναι και ωφέλιμο.
