Ένα Νόμπελ που αναδεικνύει την πολυπλοκότητα της αναπτυξιακής διαδικασίας
Τη συμβολή αποφάσεων έξω από την αυστηρή οικονομική σφαίρα στην αναπτυξιακή δυναμική αναδεικνύουν τα κεντρικά συμπεράσματα του έργου της Κλόντια Γκόλντιν. Η καθηγήτρια του Χάρβαρντ τιμήθηκε με το φετινό Νόμπελ Οικονομικών για την έρευνά της σχετικά με τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών έχει συμβάλλει σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες στην επιτάχυνση της ανάπτυξης. Βέβαια ακόμα και σήμερα οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στην παγκόσμια αγορά εργασίας και αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες.
Ανατρέχοντας στα στοιχεία των δύο τελευταίων αιώνων, η αμερικανίδα οικονομολόγος κατέγραψε τη διαχρονική εξέλιξη των αποκλίσεων σε αμοιβή και απασχόληση ανδρών-γυναικών. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας μειωνόταν παράλληλα με τη μείωση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα και τη μετάβαση προς τη βιομηχανική κοινωνία. Στις αρχές του 20ου αιώνα η ανάπτυξη του κλάδου υπηρεσιών οδήγησε σε ισχυρή αύξηση της απασχόλησης των γυναικών.
Το χάσμα στις αμοιβές των δύο φύλων συνέχισε να υπάρχει τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Σε μεγάλο βαθμό είχε να κάνει με διαφορές στις δεξιότητες και το αντικείμενο απασχόλησης. Σταδιακά το μορφωτικό επίπεδο των γυναικών βελτιώθηκε, κλείνοντας το χάσμα στις δεξιότητες. Όπως έδειξε η Γκόλντιν, σημείο καμπής σε αυτή την πορεία υπήρξε η ελεύθερη πρόσβαση στο αντισυλληπτικό χάπι το 1960.
Πλην όμως η απόκλιση στις αμοιβές ανδρών-γυναικών δεν συνέχισε να μειώνεται σταθερά και πρόσφατα έχει διακοπεί. Οι άνδρες αμείβονται περισσότερο από τις γυναίκες, παρότι έχουν τις ίδιες (ή χαμηλότερες) δεξιότητες και κάνουν την ίδια δουλειά. Η Γκόλντιν αναζήτησε την αιτία της απόκλισης και την εντόπισε στη φάση που οι γυναίκες αποκτούν το πρώτο τους παιδί.
Κατά συνέπεια δύο επιλογές που σχετίζονται με τον ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια κι όχι στην αγορά εργασίας, ως μητέρες κι όχι ως εργαζόμενες, έχουν σημαντικό οικονομικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα. Αυτή την ολιστική προσέγγιση της αναπτυξιακής προσπάθειας, όπως καθοδηγείται από τις κυβερνήσεις μέσω των Αναπτυξιακών Νόμων, επιχειρεί ο Κωνσταντίνος Οικονόμου στο βιβλίο του «Ο Αναπτυξιακός Νόμος της Ελλάδας» που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέρκυρα-economia Publishing.
