ΙΟΒΕ: H ελληνόκτητη ναυτιλία παραμένει ηγέτης σε παγκόσμια κλίμακα
Ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο συνεχίζει να κατέχει η ελληνόκτητη ναυτιλία, πλην όμως η ελκυστικότητα της ελληνικής σημαίας περιορίζεται. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ που χρηματοδοτήθηκε από το ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το 2023 η ελληνόκτητη ποντοπόρος ναυτιλία συνέχισε να είναι πρώτη παγκοσμίως σε όρους χωρητικότητας (deadweight tonnage), με 393 εκατ. dwt, έναντι 302 εκατ. της Κίνας και 237,7 εκατ. της Ιαπωνίας. Σε όρους αξίας ο ελληνόκτητος στόλος είναι δεύτερος (163 δισ. δολ), υπολειπόμενος μόνο της Κίνας (163 δισ. δολ). Οι ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρείες υλοποιούν το τρίτο μεγαλύτερο πρόγραμμα επενδύσεων, με παραγγελίες 20 εκατ. GT, έναντι 34,1 εκατ. της Κίνας και 28,9 εκατ. της Ιαπωνίας.
Η ελληνική σημαία εξακολουθεί να βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα μεταξύ των ποιοτικότερων νηολογίων, πλην όμως γίνεται ολοένα και λιγότερο ανταγωνιστική, έχοντας αποτελέσει την τελευταία δεκαετία περίπου το ένα τέταρτο της δύναμής της. Πρωτίστως τα μεγαλύτερα σε χωρητικότητα πλοία εγγράφονται σε άλλα νηολόγια, με αποτέλεσμα σήμερα ελληνική σημαία να φέρουν 606 πλοία, εκ των οποίων τα 400 μεγάλα ποντοπόρα. Υποθέτοντας ότι όλα αυτά τα πλοία ανήκουν σε πλοιοκτησίες ελληνικών συμφερόντων, μόλις το 11% των ελληνόκτητων ποντοπόρων πλοίων φέρουν ελληνική σημαία.
Περιορισμένη είναι και η συμμετοχή των Ελλήνων στα πληρώματα, γεγονός που η μελέτη αποδίδει στον περιορισμένο αριθμό σπουδαστών στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, που κάνουν πρακτική άσκηση ως δόκιμοι και στη συνέχεια προσλαμβάνονται στον εμπορικό στόλο. Ως αποτέλεσμα και παρά του μεγάλου διεθνούς εκτοπίσματός της, η ναυτιλία συμβάλλει λιγότερα από 5 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ (2021) ή 3,1% του ΑΕΠ – που πάντως είναι το υψηλότερο μερίδιο στην ΕΕ. Λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις σε άλλους κλάδους της οικονομίας, η συνολική επίδραση της ναυτιλίας στο ΑΕΠ της Ελλάδας εκτιμάται στα 14,1 δισ. ευρώ ετησίως (μέσος όρος περιόδου 2018-2021) που αντιστοιχεί στο 7,9% του ΑΕΠ. Σε όρους απασχόλησης, η επίδραση εκτιμάται σε περισσότερες από 85.000 θέσεις εργασίας, ενώ τα δημόσια έσοδα αυξάνονται, άμεσα ή έμμεσα, κατά 1,9 δισ. ευρώ.
Στις συνθήκες του διαρκώς εντεινόμενου διεθνούς ανταγωνισμού, των ανατροπών που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες αλλά και οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις, οι ναυτιλιακοί όμιλοι χρειάζονται εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο στρατηγικού μάνατζμεντ. Κλασσικό στη σχετική βιβλιογραφία κατάφερε να γίνει το βιβλίο «Αποτελεσματικές Στρατηγικές στη Ναυτιλία» των Εμμανουηλίδη-Τσαβλίρη, καθώς πέτυχε να παρουσιάσει τη σχετική ακαδημαϊκή θεωρία μαζί με την πρακτική εφαρμογή της από κορυφαίους ναυτιλιακούς ομίλους. Κυκλοφορεί και στα αγγλικά.
