Ενώ γιορτάζαμε τις δικές μας κάλπες, η Γη συνέχιζε να περιστρέφεται
του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Την στιγμή, λοιπόν, που θα ανοίγουν οι κάλπες για τις δεύτερες εκλογές της άνοιξης/διστακτικού καλοκαιριού του 2023 – κάλπες που, αποδεικνύεται, δεν είναι καθόλου «άδειες» όπως προσπάθησε να πεισθεί και να πείσει το πολιτικό μας σύστημα: είχαν μέσα τους και το ανατρεπτικό αποτέλεσμα της πρώτης αναμέτρησης, αλλά και καθοριστικές μνήμες των προηγούμενων χρόνων, πέρα κι από τους συνήθεις πολιτικούς αταβισμούς της μεταπολεμικής Ελλάδας – θα ξεκινήσει μια επόμενη μέρα συνειδητοποιήσεων και προσαρμογών.
Όπου, αν δεν διαψευσθούν τελείως οι τωρινές προβολές από ένα νέο… μετα-ανατρεπτικό αποτέλεσμα, θα χρειαστεί να διαχειριστούμε μια σημαντική μετακίνηση του πολιτικού σκηνικού: από μια Ελλάδα εγκατεστημένη, πάντως στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, στα Κεντρο-Αριστερά ακόμη και όταν ήταν στην εξουσία Δεξιές/ΚεντροΔεξιές Κυβερνήσεις, σε μιαν Ελλάδα όπου και στις οικονομικές επιλογές πολιτικής, και στην διεθνή/Ευρωπαϊκή ένταξη, και στην ιδεολογικοποίηση του κοινωνικού τείνει να επικρατήσει μια ΚεντροΔεξιά εναγκαλισμένη με αντανακλαστικά παλιάς Δεξιάς: αν μη τι άλλο η υπόθεση της Θράκης αυτό δείχνει.
Καθώς όμως αυτή η διαδρομή/προσαρμογή επόμενης μέρας προαναγγέλλεται μακρόχρονη ίσως – ίσως! – θα ήταν χρήσιμο να κρατήσουμε στον νου μας ότι όλον αυτόν τον καιρό η Γη συνέχιζε να κινείται, να περιστρέφεται περί τον άξονά της. Έτσι, ας πούμε, ο πόλεμος που ξεκίνησε στην Ουκρανία μετά την Ρωσική εισβολή συνεχίζεται. Ουκρανική αντεπίθεση βρίσκεται σε εξέλιξη. η υποστηρικτικός ρόλος της Δύσης επιτείνεται, η προοπτική έστω και συζήτησης για κάποιου είδους δοκιμαστική κατάπαυση του πυρός απομακρύνεται (μετά την Κινεζική, και συλλογική Αφρικανική μεσολάβηση έπεσε στο κενό, Λατινοαμερικάνικη ούτε καν αποκρυσταλλώθηκε, η Τουρκία ασκείται κάθε τόσο στην δική της διπλωματία «και με τον αστυφύλαξ, και με τον χωροφύλαξ»). Εδώ, η Ελλάδα του 2022-23 μπορεί να θεωρεί ότι έχει επιλέξει την πλήρη ευθυγράμμιση με την Δυτική πλευρά – ως «σωστή πλευρά της Ιστορίας», οπότε… καθάρισε!
Πλην όμως, όπως φάνηκε με την πρόσφατη υπόθεση του (11ου) Πακέτου Κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, όπου η Αθήνα χρειάστηκε να μπλοκάρει – μαζί με την Βουδαπέστη/Όρμπαν, και τούτο ενώ άλλες χώρες ΕΕ όπως η Μάλτα ή η Κύπρος (ναυτιλιακά΄) ή και η Ιταλία, «βολεύονταν» ώστε να μην εμφανισθούν αρνητικές – λόγω των επαπειλούμενων επιπτώσεων στην ναυτιλία της, είδαμε πόσο οι απλουστευτικές πεποιθήσεις δεν οδηγούν μακριά.
Το ίδιο, πιθανόν πιο επαυξημένο, έχει να κάνει με την εντεινόμενη Σινο-Αμερικανική διένεξη: εδώ, μπορεί ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, ο γνώριμός μας Άντονι Μπλίνκεν που θα τον ξαναβλέπουμε άμα επανεκκινήσουν τα ΕλληνοΤουρκικά, να δρομολόγησε με ταξίδι του στο Πεκίνο μιαν απόπειρα αποκατάστασης των σχέσεων, όμως δεν βράδυνε ο Προέδρος Μπάϊντεν να χαρακτηρίσει «δικτάτορα» τον ομόλογό του Κινέζο Πρόεδρο. Οπότε… και η απόπειρα καν εκτόνωσης πήγε πίσω, αλλά και οι περί την Ταϊβάν φόβοι παραμένουν. κυρίως όμως η προσπάθεια απεμπλοκής των προμηθευτικών αλυσίδων της παγκοσμιοποίησης από την καίρια Κινεζική διάσταση συνεχίζει να εντείνεται.
Εν τω μεταξύ, ή μάλλον παράλληλα, προχωρούν μεθοδεύσεις decoupling/αποσύμπλεξης της Δύσης από την Κίνα – μάλιστα η πιο πρόσφατη περιγραφή μιλά για de-risking, που θέτει την έμφαση στην αποφυγή διακινδύνευσης .(Χαρακτηριστικά, βέβαια, ο Κάρλ Μπλιντ, Σουηδός πρώην Πρωθυπουργός και ΥΠΕΞ έγραφε στο Project Syndicate ότι όλη αυτή η συζήτηση εφόσον δεν ξεκαθαρίζονται οι όροι της, κινδυνεύει τελικώς να προσθέσει κίνδυνο…). Ακολουθώντας την γραμμή των ΗΠΑ, η ΕΕ ήδη προωθεί – η ερχόμενη Κορυφή των «27» το έχει στην ημερήσια διάταξή της – νομικές ρυθμίσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε ένα επίπεδο γενικότητας, πάλιν αυτό παραπέμπει μια επιλογή «σωστής πλευράς της Ιστορίας», πλην όμως οι αρκετά ουσιαστικές σχέσεις της Ελλάδας με την Κίνα (Cosco, State Grid) στο πεδίο βασικών υποδομών, συν το πυκνό εμπορικό/ναυτιλιακό/τουριστικό δίκτυο συνεχών επαφών δεν απλουστεύει καθόλου τα πράγματα.
Αν πάντως η «Ευρώπη» – η ΕΕ 27, η Ευρωζώνη – επιχειρεί τώρα, στην εποχή Αμερικανικής πρόσδεσης/Ούρσουλας φον ντερ Λάϊεν, να προωθήσει θεμελιώδεις επιλογές, την ίδια στιγμή η συσσωμάτωση ενός «απέναντι» στρατοπέδου από τις χώρες BRICS, ενισχυόμενες με νέες ΛατινοΑμερικανικές, Ασιατικές και Αφρικανικές συμμετοχές (Αργεντινή, Νότια Αφρική , Ιράν, ακόμη και Σαουδική Αραβία ή Εμιράτα) και με μια τάση αποσύνδεσης από την διεθνή νομισματική κυριαρχία του δολαρίου, εισάγει νέες προκλήσεις σε επίπεδο συστημάτων διασυνοριακών πληρωμών μετά την χρήση των συστημάτων αυτών, σε λογική weaponization, για τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ασφαλώς εδώ η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να παρακολουθεί, όμως τα απόνερα αυτής της εξέλιξης θα της φθάσουν αναπόδραστα. (Πάντως η προσπάθεια του Προέδρου Μακρόν να συμμετάσχει κάπως στην διαδικασία των BRICS, ακριβώς για να «σπάσει» η αίσθηση δημιουργίας μετώπου, αποκρούσθηκε ευγενικά).
Επειδή δε η – μικρή, πλην πάντα σημαντική! – Ευρώπη δεν θα πάψει να χρειάζεται να διαρρυθμίζει τα ενδοοικογενειακά της, ας μην μας διαφύγει το πώς η εσωτερική συζήτηση για το αύριο των ορίων της δημοσιονομικής διαχείρισης/για το μέλλον του Συμφώνου Σταθερότητας κοκ μπήκε τις τελευταίες εβδομάδες σε τελική ευθεία. Εδώ, της Ελλάδας της πέφτει λόγος. πάντως θάπρεπε να της πέφτει. Το ερώτημα είναι αν θα προκάνει να βγει από τον πολύμηνο κύκλο εκλογικής εσωστρέφειάς της και να διεκδικήσει ρόλο – ουσιαστικό ρόλο, όχι διακηρυκτικό/για εσωτερική κατανάλωση – σε αυτήν την συζήτηση, μετά τα τελευταία χρόνια χαλάρωσης των Ευρωπαϊκών κανόνων που «έσωσαν» την επιδοματική μας προσέγγιση στην πολιτική.
Κατακλείδα: όσο μέναμε προσηλωμένοι στην εσωτερική κόντρα, οι εξελίξεις έτρεχαν «έξω». Τώρα, χρειάζεται να τις αντιμετωπίσουμε – ευθέως.
