Η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού: από τους τακτικισμούς στην ουσία
του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Η εσπευσμένη προώθηση – πρώτο εισαγόμενο στην Βουλή νομοσχέδιο, με βραχύτατη προθεσμία δημόσιας διαβούλευσης συζήτηση την Δευτέρα, ψήφιση την Τρίτη 25/7 – του προτεινόμενου νέου νομοθετικού πλαισίου για την ψήφο των αποδήμων/Ελλήνων του εξωτερικού έχει την λογική της. Είναι όμως και προϊόν πρόδηλου τακτικισμού. Έχει την λογική της: το σύστημα που εφαρμόστηκε στις δυο, πρόσφατες, εκλογές του 2023 ήταν τόσο αποθαρρυντικό ώστε σόκαρε: είχαν εγγραφεί κάπου 23.000 ενδιαφερόμενοι από εκατοντάδες χιλιάδες, ψήφισαν εντέλει 18.200 – συνεπώς «κάτι πρέπει να αλλάζει». Οι προϋποθέσεις που είχαν προβλεφθεί για ενεργό σχέση των επίδοξων ψηφοφόρων με τα Ελληνικά πράγματα – αποδεδειγμένη παραμονή επί 2ετία στην Ελλάδα (στο διάστημα 1988 έως σήμερα) , συν η υποβολή κάποιας φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα τα δυο τελευταία χρόνια – λειτούργησαν αρνητικά, όθεν το «κάτι πρέπει να αλλάξει».
Είναι όμως και προϊόν τακτικισμού: το 2019 είχαν συγκεντρωθεί – ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ελλ. Λύση – 190 ψήφοι, ενώ χρειάζονταν κατά το Σύνταγμα 200. Τα ίδια κόμματα, σήμερα, θα συγκέντρωναν 202 έδρες στην Βουλή, χώρια που οι 8 ή 9 της Ζωής («Πλεύση Ελευθερίας») υπήρχαν εξαρχής ως διαφαινόμενη εφεδρεία – ώστε να μην «χρειαστούν» ΝΙΚΗ ή/και Σπαρτιάτες (που αμφότεροι, τελικώς, προσήλθαν). Ο τακτικισμός έγκειται στο ότι η Κυβέρνηση διακήρυξε ευθύς εξαρχής ότι θεωρεί περίπου αδιανόητο να αλλάξουν τα κόμματα (και μάλιστα, εν πολλοίς, βουλευτές που ήταν ακριβώς ίδιοι…) την ψήφο τους. Οσο για τον ΣΥΡΙΖΑ – και το ΚΚΕ –, για την δική τους ψήφο η επίσημη κυβερνητική γραμμή βρίσκεται στην (πάντα ολισθηρή!) καταγγελία περί «εθνικής εξαίρεσης»… Καταγγελία η οποία, θεωρείται, είναι πολιτικά αποδοτική σ’ αυτήν την στροφή των πολιτικών μας πραγμάτων.
Βλέποντας την παγίδα του να καταστεί – και δη στο ξεκίνημα της Βουλής – κόμμα σε εγκλωβισμό, αν μη εν ομηρία, το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε διαμαρτυρόμενο για την περιορισμένη/προσχηματική διαβούλευση γύρω από την ουσία της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού. Τελικώς όμως προσήλθε, έστω και με επιφυλάξεις/επικρίσεις. Όσο για τους «Ελληνική Λύση», αυτή έχει περάσει ούτως ή άλλως σε κάθετη αντιπολιτευτικότητα – χώρια που από ψήφους των αποδήμων έλαβε ψίχουλα…
Δεν είναι ωραίο, εκείνο που θα ακολουθήσει, για ένα ζήτημα τόσο ουσιαστικό όσο η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού. Δεν είναι ωραίο, όμως, για δυο ακόμη λόγους που είναι πολύ πιο ουσιαστικοί από τις αυστηρές προϋποθέσεις που είχαν ταχθεί και που λειτούργησαν αποθαρρυντικά. Ο πρώτος λόγος είναι η (ας μας επιτραπεί η έκφραση) ασύγγνωστη οργανωτική στενοκαρδία και τσιγκουνιά του Δημοσίου, με τα περιορισμένα εκλογικά τμήματα που άνοιξαν ανά τις χώρες όπου υπήρχαν Έλληνες – και πού «υποχρέωναν» σε πολύωρες και δαπανηρές μετακινήσεις (Βορειοηπειρώτες και Έλληνες της Σερβίας καλούνταν να ψηφίσουν στην Σόφια: το πιο ψυχρό!). Αν ΑΥΤΟ δεν αντιμετωπισθεί σοβαρά, τότε δεν θα έχουμε παρά σχεδιασμούς επί χάρτου – πράγμα που, λογικά, δεν είναι αυτό που επιδιώκεται!
Όμως, μιας και υποτίθεται ότι ανοίγει η συζήτηση για κάτι πολύ ουσιαστικό και σπουδαίο, ακόμη πιο παράδοξο είναι να μην αντιμετωπισθεί – να μην συζητηθεί τουλάχιστον, αλλά σοβαρά – η δυνατότητα της επιστολικής ψήφου. Ο αντίλογος ότι «εδώ είναι Ελλάδα/Βαλκάνια», άρα πάντα θα υπάρχουν υπόνοιες νόθευσης στην καταμέτρηση κλπ. είτε μας πάει δεκαετίες πίσω, είτε εγκαθιστά σε αθλιότητα την δημόσια συζήτηση. (Ξέρουμε, ξέρουμε, εδώ και τώρα διακινούνταν διάφορα για δυνατότητα «παρέμβασης» στην ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Όμως… και για τους εμβολιασμούς της Covid-19 διακινούνταν ιστορίες για αγρίους, αυτό όμως δεν απέτρεψε την λειτουργία του συστήματος).
Η επιστολική ψήφος είναι υπόθεση απαιτητική, είναι ακριβή, αλλά το να μην συζητηθεί καν για τους αποδήμους ισοδυναμεί με συνθηκολόγηση χωρίς να γίνει μια προσπάθεια.
