Μια σκοτεινή εβδομάδα

του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη

Το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη σκοτείνιασε πολλαπλά τον ορίζοντα στην Ελλάδα των αρχών Μαρτίου 2023. Παρόλες τις προσπάθειες ανάδειξης του ανθρώπινου στοιχείου, η δημόσια σφαίρα δεν μπόρεσε να αγγίξει το βάθος και την ένταση της οδύνης: ένα μούδιασμα στην κοινή γνώμη, περισσότερο κι από την θλίψη ή και την οργή, δυσκολεύει κάθε διαχείριση.

Η εν λόγω διαχείριση, με παραίτηση του αρμοδίου υπουργού Κώστα Καραμανλή και με κινήσεις διερεύνησης των αιτίων της τραγωδίας («υπερκομματική Επιτροπή» ήδη ανακοινώθηκε, η Δικαιοσύνη έλαβε κατεύθυνση από παραγγελία του Εισαγγελέως Α.Π. να μην «παγιδευτεί η δικανική κρίση σε ποινικές ευθύνες συγκεκριμένων ατόμων και μόνο»), θα φανεί συντόμως αν θα ξεπεράσει την επικοινωνιακή επιφανειακότητα κι αν θα αποφύγει την διάχυση ευθυνών με αναγωγή στο παρελθόν. Η διαχείριση της οργής, στις διαδηλώσεις νέων – γιατί νέοι τα περισσότερα θύματα – προσθέτει παγίδες.

Πάντως, η διαδρομή ναύαγιο «ΣΑΜΙΝΑ»/πυρκαγιές Ηλείας/πλημμύρες Μάνδρας/πυρκαγιά στο Μάτι/Σύγκρουση τραίνων στα Τέμπη δεν δημιουργεί αισιοδοξία για μετά τον ζόφο και το πένθος, ότι δηλαδή θα επιδιωχθεί (πολύ λιγότερο: θα εξασφαλισθεί…) ένα μίνιμουμ συναίνεσης. Χωρίς το οποίο δεν πρόκειται να αντιμετωπισθούν – όχι να ξορκιστούν, ούτε να διακηρυχθεί υπέρβασή τους – οι φονικές παθογένειες. Να αντιμετωπισθούν με άμεσες, πάντως άμεσης εκκίνησης παρεμβάσεις.

• Ασφαλώς τα πράγματα περιπλέκει η συνειδητοποίηση ότι βρισκόμαστε στην τελική ευθεία προς τις κάλπες. Ήδη άνθισαν οι πληροφορίες/φήμες για αναβολή, πάντως πέρα από την 9^η Απριλίου (η οποία, χωρίς να έχει δηλωθεί, εθεωρείτο επιλεγμένη ημέρα «πρώτης κάλπης»), αλλά πέραν του επισήμου 3ημέρου πένθους υπάρχει ουσιώδης ανασφάλεια. Οι πυρκαγιές της Ηλείας δεν κόστισαν στην κάλπη του 2007^. η πυρκαγιά στο Μάτι πληρώθηκε σε εκείνην του 2019. Εν τω μεταξύ, τα διεθνή τηλεοπτικά και ειδησεογραφικά δίκτυα «ανεβάζουν την τραγωδία στα Τέμπη. Προχωρώντας σε ταχύτερες εκτιμήσεις – και αποφάσεις όχι αναγκαστικά με διερεύνηση –  και για την έκταση και για τα αίτια και για τις συνέπειες.
• Το πάγωμα της προεκλογικής κίνησης καθώς και δημόσιων εκδηλώσεων σε ένδειξη συμμετοχής στο επίσημο πένθος – κυρίως όπου εμπλέκονταν πολιτικά πρόσωπα: δεν είναι καιρός για δημόσιες παρουσίες τους – άφησε πάντως να πραγματοποιηθεί, καθώς υπήρχαν συμμετοχές από το εξωτερικό, μια σημαντική εκδήλωση του Eteron και του EU Tax Observatory, που κάλυψε και με την διεθνή διάσταση το ζήτημα «Φορολογική Δικαιοσύνη και Ενεργειακή Κρίση» Με βάση μελέτη-πρόταση φορολόγησης από μέρους του EU Tax Observatory για τα υπερκέρδη και με παρέμβαση του Gabriel Zucman που υπήρξε και παραμένει πρωτοπόρος στην αναζήτηση της δυσεύρετης φορολογικής δικαιοσύνης στην διεθνή δημόσια συζήτηση, αναλύθηκαν διεξοδικά οι δυσκολίες αλλά και οι αληθινές δυνατότητες να λειτουργήσει αξιόπιστα η φορολόγηση ως κοινωνικό εργαλείο στην νέα εποχή.
• Στην πραγματικά μεγάλη εικόνα, η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία που προσπέρασε τον ένα χρόνο σε διάρκεια, βρίσκει τα πρώτα σύγχρονα άρματα μάχης (τα Γερμανικά Leopard), να προστίθενται στις αμυντικές δυνατότητες του Κιέβου, και τούτο την ώρα που οι γραμμές του μετώπου στο Ντονμπάς/Ανατ. Ουκρανία βρίσκονται υπό πίεση. Αφού ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν διετύπωσε επίσημη εκτίμηση ότι η Κίνα θα μπορούσε να παρέχει εξοπλιστική βοήθεια (lethal aid) στην Ρωσία, το χάσμα της Δύσης με το Πεκίνο βαθαίνει. Ειρηνευτική πρόταση (ακριβέστερα: περίγραμμα αρχών) από την Κίνα βρήκε ψυχρή υποδοχή, πλην ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ενδιαφέρον να έχει συνάντηση με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι. Στην σύνοδο των G-20 στην Ινδία, Ρωσία και Κίνα μπλόκαραν την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος με καταδικαστικές διατυπώσεις για την εισβολή. Πάντως, με αυτήν την αφορμή, πραγματοποιήθηκε συνάντηση Μπλίνκεν-Λαβρόφ: και οι δυο πλευρές κράτησαν χαμηλούς τόνους, αλλ’ η συνάντηση καταγράφεται.
• Όσο για το μέτωπο του πληθωρισμού, η αποκλιμάκωση συνεχίζεται μεν – σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη – πλην όμως είναι μικρότερη απ’ όσο θα άφηνε να διαφανεί η πολύ ταχύτερη υποχώρηση των ενεργειακών τιμών (η οποία, θεωρήθηκε αρχικά/πολιτικά, ότι είχε πυροδοτήσει την έξαρση το β΄6μηνο του 2022). Αποτέλεσμα: νέα αμφιθυμία των Κεντρικών Τραπεζών ως προς την συνέχεια…