Πώς το παρελθόν απειλεί να ξανάρθει: με αφορμή ένα θερινό ανάγνωσμα
Του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Γραφτό μας είναι (και) στην Ελλάδα του 2020 να πορευθούμε με διχασμούς. αντιπαραθέσεις. εχθροπάθεια. Και τούτο την στιγμή που οι μήνες που έρχονται απειλούν με βαρύτατες εξελίξεις: δίπλα στην επαναφορά της απειλής της πανδημίας του Covid-19 με την επιπρόσθετη οικονομική πίεση που συνεπάγεται συνεχιζόμενη ένταση στα ΕλληνοΤουρκικά με τις ισχυρές πιέσεις του διεθνούς παράγοντα για άμεση έναρξη διαλόγου. Ενώ λοιπόν αυτή είναι η κατάσταση μπροστά μας, με αφορμή το άνοιγμα των σχολείων και την χρήση της μάσκας σ’ αυτά (και σε χώρους εργασίας, και σε δημόσιους χώρους κοκ) ανοίγει ήδη ένα μέτωπο «υπέρ» και «κατά». Ενώ γύρω από τα Ελληνοτουρκικά ξεκινάει αντιπαράθεση με πρώτο βήμα την κύρωση, στην Βουλή της ΕλληνοΑιγυπτιακής συμφωνίας για την ΑΟΖ.
Με την τρομερή – χωρίς φραστική υπερβολή – συνεισφορά σε ένταση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, Facebook και Twitter κυρίως, η ένταση ανεβαίνει σε κάθε στροφή. Οι ημέρες «Μνημονίου»/ «αντιΜνημονίου» ή Συμφωνίας των Πρεσπών δείχνουν χλωμή ανάμνηση του πώς μπορεί να εξελιχθούν πολιτικά (και κοινωνικά) τα πράγματα. Ενώ η με μερικές ημέρες απόσταση πρωτοβουλία της μεν Νεολαίας ΣυΡιζΑ να οργανώσει κάμπινγκ μνήμης στο Νεστόριο Καστοριάς (όπου οι σκληρότερες μάχες του Εμφυλίου), του δε υφυπουργού Αμύνης Αλκη Στεφανή να παραστεί (ως εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού;) σε μνημόσυνο της Ένωσης Αποστράτων σε Γράμμο/Βίτσι στην μάχη κατά των (κατά την συνήθη φρασεολογία του χώρου) κομμουνιστοσυμμοριτών, αποδεικνύεται πόσο εύκολα αναβιώνουν φαντάσματα.
Ίσως αξίζει να αναζητήσει κανείς το πρόσφατο βιβλίο του Michael Foessel (στις Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ) «Υποτροπή 1938». Ένα βιβλίο που περιγράφει πώς μια χώρα με παράδοση ανοίγματος στους ξένους (terre d’ asile), με εμβληματικά τα δικαιώματα του ανθρώπου, με πρόσφατη (1936) την διακυβέρνηση Λεόν Μπλουμ/Λαϊκού Μετώπου από Σοσιαλιστές και Ριζοσπάστες με στήριξη Κομμουνιστών με σημαντικό κοινωνικό πρόγραμμα, η Γαλλία, βρέθηκε σταδιακά στον αντίποδα όλων αυτών την παραμονή του Πολέμου. Πώς – ιδιαίτερα – ο Τύπος της εποχής στην χώρα αυτή ολίσθησε στην αποδοχή του αυταρχισμού, του ρατσισμού/αντισημιτισμού, της κοινωνικής οπισθοδρόμησης. Και πώς χτίστηκε εκείνο που οGeorges Bernanosκατέθεσε: «δεν είμαστε εμείς. που επιστρέφουμε στο παρελθόν, αλλ’ είναι το παρελθόν που απειλεί να ξανάρθει σ’ εμάς».
Όχι ακριβώς χαλαρωτικό θερινό ανάγνωσμα, αλλά – θαρρούμε – πολύτιμο.
