Μελετώντας το προφίλ του ‘transumer’

Η ειδική σχέση του λιανεμπορίου με τον κλάδο του τουρισμού υπήρξε το αντικείμενο ειδικού πάνελ, στο Future of Retail 2024, που διοργάνωσε η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας 5 και 6 Απριλίου, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Στη συγκεκριμένη συζήτηση συμμετείχαν οι πρόεδροι προέδρων του ΣΕΤΕ, Γιάννης Παράσχης και της ΕΣΕΕ, Γιώργος Καρανίκας και συντόνισε η δημοσιογράφος Μαρία Σαράφογλου.

Τουλάχιστον το ένα τρίτο του εμπορικού συστήματος έχει άμεση σχέση με τον τουρισμό. Με τις τουριστικές αφίξεις να φτάνουν το 2023 τα 32,5 εκατομμύρια και τις εισπράξεις τα 20,5 δισ. ευρώ, η επίδραση στην εγχώρια ζήτηση είναι σημαντική, καθώς το 15% της ταξιδιωτικής δαπάνης αφορά αγορές στην Ελλάδα (6% τρόφιμα, 9% διάφορα είδη, από σουβενίρ έως λοιπά καταναλωτικά). Γι’ αυτό είναι σημαντικό για το εμπόριο να προσελκυστούν τουρίστες υψηλότερων καταναλωτικών δυνατοτήτων.

Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, «ο ανταγωνισμός μας δεν είναι πλέον με Τουρκία-Αίγυπτο, αλλά με Ιταλία-Κροατία». Σταδιακά, το ενδιαφέρον επεκτείνεται και σε αγορές μετά-το-ταξίδι, που «μπορούν να καταστήσουν τον έμπορο μικροεξαγωγέα». Βέβαια, αυτή η μετάβαση στον ‘transumer’ (καταναλωτή που είναι σε transit από την χώρα) επιτείνει την ανάγκη να διαγνωσθεί σωστά το προφίλ του καταναλωτή. Από την πλευρά του ΣΕΤΕ αναφέρθηκε ότι έχουν υποβληθεί τουλάχιστον 2000 προτάσεις στην κυβέρνηση, ιδίως για αναβάθμιση των υποδομών.

Η τάση που σταδιακά επικρατεί, πρωτίστως ανάμεσα στους νεότερους, είναι να δίνεται έμφαση στη συνολική εμπειρία που αντλεί ο τουρίστας. Η «αίσθηση του τόπου» παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο. Ομοίως η διάσταση της αυθεντικότητας. Η προσέγγιση των fashion districts, των νέων designers, η λογική του “retailtainment” με τις αγορές να ενσωματώνουν συνολικό κλίμα αναψυχής όπως σε πολυκαταστήματα (αλλά γιατί όχι και σε μικρότερα μαγαζιά;) μπορεί να δώσουν νέες κατευθύνσεις.

Η συζήτηση περιστράφηκε και γύρω από το πρόβλημα του υπερτουρισμού. Ο Γιάννης Παράσχης εντόπισε την αιτία του κακού στις «αιχμές 20ήμερου» σε πολύ συγκεκριμένες περιοχές. Όπως μετέφερε τα λόγια στελέχους μεγάλου tour operator: «όταν συνεχώς προβάλλεις Σαντορίνη, ο κόσμος πηγαίνει Σαντορίνη». Για τον λόγο αυτό επισημάνθηκε η ανάγκη να κινητοποιηθούν οι ΟΤΑ αλλά και να δημιουργηθούν αυτό που στο εξωτερικό αποκαλούν destination management organisations.

Κατατέθηκαν και προτάσεις:  παροχή vouchers στους τουρίστες (όπως στο Χονγκ-Κονγκ) για εγχώριες αγορές ή δυνατότητα αγορών χωρίς ΦΠΑ σε συγκεκριμένα κατάστημα, με το διαβατήριο στο χέρι. Δεν είναι, πάντως, σαφές πόσο συμβατό θα ήταν κάτι τέτοιο με το κοινοτικό δίκαιο.

Στη μακρά πορεία του στην Ελλάδα, ο κλάδος του τουρισμού λειτούργησε υπό διάφορες συνθήκες, αντιμετώπισε πλήθος προβλημάτων που αρχικά φαίνονταν ανυπέρβλητα και κλήθηκε να προσαρμοστεί πολλές φορές στη ‘νέα κανονικότητα’. Τη διαδρομή αυτή εξετάζει το βιβλίο του Άγγελου Βλάχου Τουρισμός και  δημόσιες πολιτικές στη σύγχρονη Ελλάδα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΕΡΚΥΡΑ-economia PUBLISHING. Ποιοι ήταν οι θεσμοί ρύθμισης, υποστήριξης και προώθησης της αναδυόμενης δραστηριότητας; Υπήρξαν ορατά ή ανομολόγητα διεθνή πολιτικά πρότυπα επιδραστικά στην εμπλοκή του ελληνικού κράτους στη διαδικασία αυτή; Ποιες ενέργειες αστόχησαν να υλοποιήσουν οι ελληνικές κυβερνήσεις για να ενθαρρύνουν την τουριστική κινητικότητα;