Όταν η θάλασσα ‘παίρνει φωτιά’
Τρεις προκαταρκτικές διαπιστώσεις από το Συνέδριο Θαλάσσιας Ασφάλειας, με διοργανωτή το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων, το Council for Int’l Relations και το Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του ΠαΠει, που φιλοξενήθηκε στο Ευγενίδειο την Τετάρτη 17 Απριλίου.
Πρώτον, πολύς κόσμος. Αλλά… πολύς, στιγμές-στιγμές περισσότερο από γεμάτο το μεγάλο αμφιθέατρο του Ευγενίδειου.
Δεύτερον, μεγάλη συμμετοχή στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού, με επιπρόσθετο κόσμο από το ΓΕΕΘΑ, καθώς και του Λιμενικού – και μάλιστα υψηλόβαθμους.
Τρίτον, επίσης πολλά παιδιά – προφανώς φοιτητές, αρκετά που ρωτήσαμε από ναυτιλιακές σπουδές, κάποιοι/κάποιες από εταιρείες.
Τόσο οι νομικές και οικονομικές πτυχές της θαλάσσιας ασφάλειας (ιδιαίτερης αιχμής η επίπτωση των κυρώσεων, του όλο και πυκνότερα χρησιμοποιούμενου αυτού εργαλείου ), όσο και η γεωπολιτική πτυχή (όπου δίπλα στην grand strategy συναντούσε κανείς την Ευρωπαϊκή αμηχανία αλλά και ματιές στις πιο μακρινές περιοχές; Ανατ. Ασία, Ειρηνικό, ακόμη και Αρκτικό) προσεγγίσθηκαν μεθοδικά. Με λεπτομέρειες να φωτίζονται που μέχρι πριν λίγο καιρό θα αφορούσαν μόνο εντελώς ειδικά κοινά. Επίσης, δόθηκαν διεξοδικά στοιχεία για την λειτουργία του ΙΜΟ/του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, οι οποίες από συζητήσεις για την πράσινη μετάβαση ή τις νέες τεχνολογίες βρέθηκε να χρειάζεται να ασχοληθεί με εκρηκτικά ζητήματα ασφαλείας και ελευθερίας της ναυσιπλοΐας.
Να καταθέσουμε πάντως δυο ιδιαίτερες εντυπώσεις – δυο συν μια (η τελευταία πολιτική). Η πρώτη – του ναυάρχου Στέλιου Φενέκου, αφορούσε τον καίριο ρόλο του ΠΝ, των πολεμικών πλοίων εν γένει, στην διατήρηση της ελευθερία των θαλασσών. Πηγαίνοντας λίγο πίσω στην ιστορία, θύμισε ότι η ίδια η δημιουργία πολεμικού ναυτικού είχε ως κύριο στόχο ακριβώς την τήρηση της ελευθερίας των θαλασσών, την εξασφάλιση του εμπορίου. Η σημερινή κατάσταση – «Ασπίδες» στην Ερυθρά Θάλασσα – δεν είναι κατά τίποτε εξαίρεση ή παράδοξο. Ο ίδιος έθεσε το ζήτημα της προετοιμασίας όλων των συντελεστών της εμπορικής ναυτιλίας για καταστάσεις ανασφάλειας, με πρόταση να υπάρξουν ήδη κοινές ασκήσεις εμπορικού ναυτικού ΠΝ.
Στην πιο προωθημένη νέα εποχή εισήγαγε ο πλοίαρχος Σπύρος Παπαγεωργίου, υπεύθυνος Κυβερνασφάλειας του ΓΕΕΘ, περιγράφοντας διεξοδικά πόσο ευάλωτα είναι τα πλοία, αλλά και συνολικά το σύστημα της ναυσιπλοΐας. Μίλησε για μεθόδους και διαδικασίες προστασίας από κυβερνοεπιθέσεις, αλλά και εξήγησε πόσες νύχτες αγρύπνιας μπορεί να σημάνει μια κυβερνοεπίθεση.
Πολιτική, ασφαλώς, αλλά και με τεχνικό ενδιαφέρον ήταν η παρέμβαση του Υπουργού Εθνικής Αμύνης Νίκου Δένδια (ο οποίος, ωστόσο, είχε στον λόγο και τις τοποθετήσεις του παρούσα την διάσταση του ΥΠΕΞ…). Εξήγησε/ υπερασπίστηκε ως πλήρως λογική αν μη επιβεβλημένη την συμμετοχή της Ελλάδας σε επιχειρήσεις τύπου «Ασπίδες», προσθέτοντας την προσδοκία-προς-ευχή να αναπτυχθεί ουσιαστική Ευρωπαϊκή πολιτική/πρακτική Θαλάσσιας Ασφάλειας. Απαντώντας σε ερώτηση, βρήκε την ευκαιρία να κάνει και ένα σημαντικό ξεκαθάρισμα: ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες ενέχουν βαθμό κινδύνου – πλην όμως είναι απαραίτητες. Οπότε είναι πολιτικά σωστό και έντιμο να έχει καταστεί αυτό σαφές στους Έλληνες, ώστε να υπάρχει η ουσιαστική τους συναίνεση.
