Παρουσίαση του βιβλίου “Τελικά φταίει ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής;”
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον πραγματοποιήθηκε – στον πολυχώρο ECOZONE – η παρουσίαση από τους Βασίλη Ράπανο και Γκίκα Χαρδούβελη του βιβλίου του Βασίλη Μανεσιώτη, Τελικά φταίει ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής; Το Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής και η ύφεση της οικονομίας, που κυκλοφόρησε, με πρόλογο της Μιράντας Ξαφά, από τις Εκδόσεις Κέρκυρα-Economia Publishing.
Από την ανάλυση των στοιχείων της περιόδου 2007-2011 προκύπτουν πολλές “λεπτομέρειες”, οι οποίες κλονίζουν την επικρατούσα αντίληψη για την αιτιώδη σχέση Μνημονίου και βαθιάς ύφεσης της οικονομίας. Η μελέτη αυτή αναλύει κυρίως τις ενέργειες και παραλείψεις των ελληνικών αρχών και γενικά τον τρόπο που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε η δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα.
Στη συζήτηση που ακολούθησε για τον διαβόητο πολλαπλασιαστή — και που, αυτονόητα, επεκτάθηκε σε συνολικό ζήτημα της αντιμετώπισης των αδιεξόδων της ελληνικής οικονομίας – πήραν μέρος ο Νίκος Γκαργκάνας, ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Τάκης Θωμόπουλος και ο Πλάτων Μονοκρούσος.
Για τον Βασίλη Ράπανο, η συζήτηση όπως έχει γίνει για τον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή, έχει τα στοιχεία υπεραπλούστευσής του «υπέρ ή κατά του Μνημονίου». Με δεδομένο το πλήθος των πρόσθετων παραγόντων που επηρέασαν την οικονομία – όπως η πιστωτική στενότητα, ο περιορισμός των επενδύσεων ή και η αξιοπιστία της πολιτικής – η αναφορά στο αν «φταίει» ο πολλαπλασιαστής λειτουργεί εξ ορισμού παραπλανητικά.
Για τον Γκίκα Χαρδούβελη, βασικές παραλείψεις/ αστοχίες του Προγράμματος – που άλλωστε τις ανέδειξε η μελέτη Μανεσιώτη – ήταν το δημοσιονομικό μείγμα (κυρίως αυξήσεις φόρων αντί μείωσης δαπανών), η διστακτικότητα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (και μάλιστα στις αποκρατικοποιήσεις), κυρίως όμως η πιστωτική ασφυξία. Συνεπώς, η απάντηση στο ερώτημα που θέτει ο Β. Μανεσιώτης, είναι όντως εκείνη που ο ίδιος προτείνει: «εάν στις εκτιμήσεις είχε χρησιμοποιηθεί μεγαλύτερος πολλαπλασιαστής, ελάχιστα πράγματα θα είχαν αλλάξει.»
Για τον Νίκο Γκαργκάνα, «ήταν αναμενόμενο η άφρων πολιτική πολλών ετών να οδηγήσει σε πτώχευση, αν και όχι ανεξέλεγκτη». Αν εξαρχής οι κυβερνήσεις συνεργάζονταν με την Τρόικα – αντί να αντιδρούν ή να παριστάνουν πως διαπραγματεύονται – η πορεία προς έξοδο από την κρίση θα ήταν καλύτερη.
Για τον Νίκο Χριστοδουλάκη, «θα ήταν αφέλεια να χρεωθεί η αστοχία του Προγράμματος στον πολλαπλασιαστή». Ακόμη περισσότερο, όμως, η προσέγγιση της Τρόικας – η οποία όφειλε να γνώριζε ότι υπό συνθήκες κρίσης η επίπτωση δημοσιονομικής διόρθωσης δεν είναι όπως όταν οι προσδοκίες ήταν θετικές – είχε στην περίπτωση της Ελλάδας ελαφρότητα που θύμιζε «χαβαλέ».
