Οι νέες όψεις του πολέμου, σήμερα-αύριο

του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη

Ορκίσθηκε λοιπόν ο (Σερραίος) Δημήτρης Χούπης ως αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης στην θέση του (Χαλκιδαίου) Κωνσταντίνου Φλώρου που κράτησε την θέση αυτή επί 4 χρόνια αντί της συνήθους 3ετίας.

Τα στρατιωτικά ζητήματα, κανονικά, καλόν είναι να μην απασχολούν το λεγόμενο «γενικό κοινό». Όμως… ημέρες που ζούμε αξίζει μια ματιά στην διαδρομή της κορυφής των Ενόπλων Δυνάμεων. Δείχνει «κάτι», θαρρούμε.

Αν  ο Κ. Φλώρος προερχόταν από τις ειδικές δυνάμεις του Στρατού Ξηράς , με εκπαίδευσης στις υποβρύχιες καταστροφές και θητεία στην Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων – προτού αναλάβει Διευθυντής Επιχειρήσεων του ΓΕΣ, εν συνεχεία Διευθυντής Α’ Κλάδου ΓΕΕΘΑ (αυτός είναι ο ασχολούμενος με την Επιχειρησιακή Σεδίαση και τις διακλαδικές ασκήσεις), υπαρχηγός και εν τέλει αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ο Δ. Χούπης είχε διαδρομή από τις διαβιβάσεις, με σπουδές (ΕΜΠ) Ηλεκτρολόγου Μηχανικού και θέμα διδακτορικού σε κρυπτογραφία, με πέρασμα από ΕΛΔΥΚ, κάποια χρόνια ΝΑΤΟ, Μονάδα σε Τάγμα Μη-Επανδρωμένων Οχημάτων, Διοίκηση Ταγμάτων Εθνοφυλακής (Κω, αργότερα Ρόδο). Απ’ εκεί και πέρα Διεύθυνση Ε’ Κλάδου ΓΕΕΘΑ (αυτή είναι η Διεύθυνση Πληροφοριών-Ασφαλείας), Διοικητή ΑΣΔΕΝ επί Α/ΓΕΕΘΑ Κ. Φλώρου αλλά και ΕλληνοΤουρκικών μετά την κρίση του 2020, εν τέλει Διοικητής Διοίκησης Ειδικού Πολέμου – με κατάληξη την διαδοχή Φλώρου στην ηγεσία του ΓΕΕΘΑ.

Γιατί, λοιπόν, ενώ ξεκινήσαμε λέγοντας ότι καλόν είναι τα στρατιωτικά ζητήματα να μην απασχολούν το «γενικό κοινό» καθώς και τεχνικό χαρακτήρα έχουν αλλά και εύκολα διολισθαίνουν σε υπεραπλουστεύσεις ή και σε καλλιέργεια στερεοτύπων, συνεχίσαμε δίνοντας λεπτομέρειες της υπηρεσιακής διαδρομής/καριέρας Δ. Χούπη/Κ. Φλώρου; Πρώτα-πρώτα επειδή ακριβώς από την διαδρομή τους και την επιχειρησιακή τους ωρίμανση προκύπτει η συνειδητοποίηση των μορφών που αποκτά εκείνο που λέγεται «ο πόλεμος». Προερχόμενοι και οι δυο από τον τιμημένο Στρατό Ξηράς, θεώρησαν οι ίδιοι/κρίθηκε αναγκαίο γι αυτούς υπηρεσιακά να αποκτήσουν και να διατηρήσουν (αλεξιπτωτιστής εν ενεργεία ο νυν Α/ΓΕΕΘΑ) επαφή και σχέση με τα άλλα όπλα: υποβρύχιες καταστροφές, αεροπορική υποστήριξη. Ύστερα, επειδή η  ίδια αυτή διαδρομή αποτυπώνει την εμφατική ανάγκη διακλαδικότητας και συνεργασίας στην λειτουργία των Επιτελείων: όταν την έχει ζήσει ο ίδιος ο ανώτατος αξιωματικός την διακλασική συνεργασία, τις απαιτήσεις της και (το κυριότερο) τα προβλήματα της, τότε έχει ένα παράθυρο στην πραγματικότητα.

Όμως και η επιστημονική κατάρτιση, όχι τόσο ως «χαρτιά» και τίτλοι όσο ως άνοιγμα του ορίζοντα στο τι σημαίνει η πληροφορία/η διαχείριση δεδομένων ή πάλι ποιες είναι οι δυνατότητες (και τα όρια) των επικοινωνιών, έχει ρόλο να παίξει – για την ίδια την ηγεσία, αλλά και ως σπορά νοοτροπίας. Ενώ η εξοικείωση με την μορφή αντιπαράθεσης την οποία αντιπροσωπεύουν οι ειδικές δυνάμεις, ή και η τριβή με την πραγματικότητα των μη-επανδρωμένων οχημάτων (αεροπορικών και θαλάσσιων) UAVs/USVs διεκδικεί όχι απλώς την προσοχή, αλλά και την πρωτοκαθεδρία.

Μια ματιά στο πώς διεξάγεται ο πόλεμος – «κανονικός πόλεμος», με διάσταση κινήσεων στα μέτωπα, συνδυασμένων επιχειρήσεων, μέχρι και χαρακωμάτων – στην Ουκρανία, ακόμη όμως και στο πώς εξελίχθηκε η αντιπαράθεση στην Γάζα μετά από μια καταδρομική εκκίνηση της Χαμάς αλλά και στο πώς απειλείται η γενίκευση από Χεζμπολλά/Λίβανο μέχρι Χούτι/Υεμένη-Ερυθρά Θάλασσα, δείχνει ότι μπορεί οι μεγάλες, πανάκριβες πλατφόρμες οπλικών συστημάτων όπως τα πλοία ή τα αεροσκάφη να έχουν τον ρόλο τους. Όμως η χρήση μη-επανδρωμένων οχημάτων, με τις δυνατότητες κατεύθυνσης η συντονισμού, με την παράλληλη ευχέρεια αποστολής τους σε σμήνη ή και λειτουργίας τους ως «μονάδων αυτοκτονίας» ή ιπτάμενων εκρηκτικών, έχει ήδη αλλάξει ριζικά την εικόνα του πολέμου. Μπροστά στα μάτια όλων – όλων όσοι κοιτάζουν προσεκτικά.

Ήδη, μάλιστα, η εικόνα της Αζερικής επίθεσης και το ξερίζωμα της Αρμενικής κοινότητας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ – που επανέφερε παλιές μνήμες προσφυγικού και εθνοκάθαρσης, προτού ο όρος καθιερωθεί – με τα σμήνη UAVs ως κύριο εργαλείο ήταν μια προειδοποίηση.

Ενώ η τωρινή κατάσταση στον ανταγωνισμό UAVs στην Ουκρανία, με τα Ιρανικά Shahed -129 και -131 και -136 , με τα τουρκικά Anka ή τα Bayraktar TB2 και ΤΒ3 ή τα Βορειοκορεάτικα Saetbyol-4 και -9 να διεκδικούν κεντρικό ρόλο. Ασχέτως αν είναι μη-συγκρίσιμα με τα Αμερικανικά Reaper ή Global Hawk, με τα Ισραηλινά Katana και Seagull (αυτά θαλάσσια) ή και με τα Ρωσικά Οrion (με προσδοκία ετήσιας παραγωγής 32.000 χρόνο μέχρι το 2030) η κατάσταση αυτή δείχνει ότι πάει να διαμορφωθεί μια τελείως νέα εποχή. Όπου το κόστος εξοπλισμών κάνει βουτιά, ενώ η δυνατότητα ψηφιακής κατεύθυνσης και συντονισμού δίνει νέα μορφή στην ίδια την έννοια «πόλεμος».

Ενώ λοιπόν η δημόσια συζήτηση θα διεκδικείται κυρίως από τις συγκρίσεις των F-35 με τα F-16 Viper, με τις αναφορές στα Rafale ή στις φρεγάτες Belh@rra, ή στις κορβέτες που εγκαταλείφθηκαν, είναι ευτύχημα που στην στελέχωση των Ενόπλων Δυνάμεων υπάρχει κάτι πιο σύγχρονο ως αντίληψη. Κινδύνου, άμυνας, εκδοχής πολέμου και πειστικότητας αποτροπής.