ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΤΡΙΑ

Οικονομική Επιθεώρηση, Οκτώβριος 2022, τ.1023

της Αλεξάνδρας Κ. Βοβολίνη

Αγαπητοί μου αναγνώστες,

Μπήκαμε πια για τα καλά στο φθινόπωρο και τα συναισθήματα που μας κατακλύζουν είναι ανάμεικτα. Ίσως να κυριαρχεί ο φόβος μπροστά στον «στρατηγό χειμώνα», που αυτή τη φορά προβλέπεται ζοφερός: Η απειλή της αναμενόμενης παγωνιάς από την ενεργειακή ανεπάρκεια παγώνει και τις καρδιές μας.

Όμως, δεν λείπουν και τα σημάδια για θετικές προοπτικές. Κοσμογονικά γεγονότα σημειώθηκαν τον μήνα που μόλις αποχαιρετήσαμε, αν και ο θάνατος της Βασίλισσας Ελισάβετ επισκίασε κάθε άλλο θέμα. Η κληρονομιά που άφησε πίσω της βαρύτατη, καθώς ο κόσμος διψάει πάντα για παραμύθια. Θα αρκέσει αυτή η εικόνα αναζήτησης της σταθερότητας για να διώξει την όλο και πιο άμεση αίσθηση σύγκρουσης, πολεμικής αναμέτρησης και διχασμού ανά τον κόσμο;

Εδώ στη μακάρια χώρα μας κυριαρχεί ακόμη η υπόθεση των παρακολουθήσεων πολιτικών και δημοσιογράφων, που –πέρα από την πρόσθετη ένταση της πολιτικής αντιπαράθεσης– εγκαθιστά και μια αίσθηση ανυπεράσπιστου της προσωπικής ζωής αλλά και κατάχρησης της «εθνικής ασφάλειας». Ευτυχώς όμως, σε αντιδιαστολή προς τα ατελείωτα σκάνδαλα κάθε πολιτικής απόχρωσης, οι ενδείξεις ανάκαμψης της πραγματικής οικονομίας έχουν αρχίσει να γίνονται πιο αισθητές, ενώ οι διατηρούμενοι ρυθμοί ανάπτυξης και ο περιορισμός της ανεργίας βρίσκουν μια βάση για τη συνέχεια.

Παράδειγμα η φετινή 86η ΔΕΘ, στην οποία –παρά την κυριαρχία αχανών κρατικών περιπτέρων– τα εκθέματα παρουσίαζαν την ουσιαστική τεχνολογική επανάσταση που σημειώνεται στον δημόσιο τομέα. Οι φιλικές προς τον πολίτη εφαρμογές της πληροφορικής πολλαπλασιάζονται με ταχύτητα. Για παράδειγμα, εκτός από τα ΕΛΤΑ, και οι Κεντρικές Λαχαναγορές της χώρας παίρνουν τον δρόμο της αναβάθμισης μέσα από την ενσωμάτωση τεχνολογίας. Θα ήταν λοιπόν πραγματικά πολύ κρίμα όλος αυτός ο οργασμός δημιουργίας να σταματήσει απότομα ενόψει εκλογών.

Και μάλιστα όταν συνδυάζεται με την άλλη αξιόλογη παρουσία (στην ίδια διοργάνωση της 86ης ΔΕΘ), των ερευνητικών προγραμμάτων και εφαρμογών ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και startups, με τη μετάβαση από την έρευνα σε καινοτομικές εφαρμογές. Αναμφίβολα, βέβαια, πολλά είναι όσα θα πρέπει να υλοποιηθούν ακόμη, ιδίως σε επίπεδο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι τα 23 εναπομένοντα προαπαιτούμενα του τρίτου Μνημονίου εκκρεμούν – παρά την έξοδο από την Ενισχυμένη Εποπτεία. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σοβαρά, όπως το Κτηματολόγιο, οι δασικοί χάρτες, οι κινήσεις ιδιωτικοποιήσεων και εκσυγχρονισμού των ΔΕΚΟ ή η ουσιαστική προώθηση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Μπροστά μας βρίσκεται η νέα, χαλαρή πια, αξιολόγηση στο πλαίσιο της Μεταπρογραμματικής Εποπτείας, κυρίως όμως η εμπέδωση μιας αίσθησης κανονικότητας.

Παράλληλα, ας μην ξεχνάμε –αναμένοντας μάλιστα τον Προϋπολογισμό του 2023 (που θα πρέπει να αποδείξει ότι συντάσσεται με το Σύμφωνο Σταθερότητας κατά νουν για το μέλλον)– τη διαβρωτική άνοδο του πληθωρισμού, καθώς και το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος, όσο κι αν καταγράφεται μειωμένο ως ποσοστό του ΑΕΠ, συνεχίζει να βαραίνει – και τούτο τη στιγμή που οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων περνούν στη ζώνη κινδύνου. Στο πεδίο αυτό, επιπλέον, δεν λείπουν οι προκλήσεις.

Όσο δε πλησιάζει ο χειμώνας, ας μην χάνουμε από τα μάτια μας το τι μπορεί να σημάνει σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής η ενεργειακή κρίση, παράλληλα με τη μεγάλη ακρίβεια. Ας μην αναβάλουμε επίσης μερικές εύκολες φαινομενικά κινήσεις: την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών που θα βοηθήσουν να περιοριστεί αισθητά η ενεργειακή κατανάλωση και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, δίπλα στην εξοικονόμηση ενέργειας, την ονοματοδοσία όλων των δρόμων· ένα απλό ζήτημα που χρονίζει αδικαιολόγητα, επηρεάζοντας το κυκλοφοριακό.

Με την ελπίδα λοιπόν να διατηρήσουμε και να διευρύνουμε με επιτυχία τις θετικές προοπτικές που καταγράφονται, ας ευχηθούμε καλό χειμώνα.