Το στοίχημα της ανάπλασης της ΔΕΘ και οι δυσκολίες του

Οικονομική Επιθεώρηση, Σεπτέμβριος 2022, τ.1022

86Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

του Κώστα Δ. Μπλιάτκα

Το 2026 συμπληρώνονται 100 χρόνια από την εκκίνηση του θεσμού της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και η ανάπλαση του χώρου είναι ένα μεγάλο στοίχημα, αλλά και ένα πολυσύνθετο έργο που προσκρούει σε αρκετές δυσκολίες και που προχωρά με χαρακτηριστικά αργά βήματα.

Το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί προβλέπει έναρξη των έργων τουλάχιστον στις αρχές του 2024 και ολοκλήρωσή τους το 2026, με βασικό παράλληλο στόχο να μην σταματήσει η λειτουργία των εκθέσεων.

Αυτό το τελευταίο είναι δύσκολο εγχείρημα, που δεν έχει ανάλογο προηγούμενο – αλλά σ’ αυτό προστίθεται και η ανάγκη έγκρισης από την Κομισιόν του χρηματοδοτικού σχήματος που θα προκριθεί.

Το νέο ConfEx Park, όπως θα ονομάζεται, περιλαμβάνει πέντε «νησιά», όπως χαρακτηρίζουν τις δομές που θα δημιουργηθούν οι σχεδιαστές της πρότασης. Θα δημιουργηθούν τρεις διαδρομές (πολιτισμού, πρασίνου και επιχειρηματικότητας), ένα ξενοδοχείο 120 δωματίων, συνεδριακό κέντρο, εκθεσιακοί χώροι και υπόγεια πάρκινγκ χωρητικότητας περίπου δύο χιλιάδων θέσεων.

Η σχεδιαστική πρόταση που έλαβε το πρώτο βραβείο προβλέπει επίσης τη δημιουργία ανοιχτών ημιυπαίθριων χώρων κάτω από τα στέγαστρα με θέα στο πάρκο και τη θάλασσα. Παράλληλα, τα βιοκλιματικά high-tech στέγαστρα ενσωματώνουν πολλές διαφορετικές χρήσεις, όπως χρήση του βρόχινου νερού, ηλιακά ενεργειακά συστήματα και κλιματισμό, εξυπηρετώντας τον επιθυμητό βιοκλιματικό χαρακτήρα των εκθεσιακών εγκαταστάσεων. Το πράσινο μπορεί και διαχέεται ανάμεσα στα κτήρια, δίνοντας την εντύπωση μεγάλων περιπτέρων μέσα σε πάρκο.

Ο προϋπολογισμός του έργου, που προ πανδημίας είχε προσδιοριστεί στα 200 εκατ. ευρώ, αναθεωρείται αγγίζοντας τα 270 εκατ. ευρώ, υπό το βάρος του απογειωμένου ενεργειακού κόστους και των διαρκών ανατιμήσεων. Το χρηματοδοτικό σχήμα που φαίνεται να προτιμάται θα αποτελεί μια συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, μια μορφή ΣΔΙΤ δηλαδή.

Κινήσεις πολιτών διαφωνούν

Κινήσεις πολιτών ζητούν τη μετεγκατάσταση του εκθεσιακού φορέα της πόλης στη δυτική Θεσσαλονίκη και έχουν μάλιστα προσφύγει στο ΣτΕ ενάντια στο Προεδρικό Διάταγμα για την ανάπλαση.

Επικαλούνται την υπερδόμηση του κέντρου, την έλλειψη πρασίνου στη πόλη, την ατμοσφαιρική ρύπανση, για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει κυρώσεις στη χώρα, αλλά και την έλλειψη χώρων συγκέντρωσης του πληθυσμού σε περίπτωση φυσικών καταστροφών.

Σύμφωνα με τους ίδιους, η μετεγκατάσταση δυτικά έχει τριπλό στόχο: να προσφέρει πράσινο χώρο στο κέντρο, να δώσει προοπτική ανάπτυξης στον εκθεσιακό φορέα σε βάθος 50ετίας και να δημιουργήσει έναν αναπτυξιακό πόλο στην ομολογουμένως παραμελημένη δυτική Θεσσαλονίκη.

Ο διακεκριμένος ομότιμος καθηγητής Αρχιτεκτονικής Νίκος Καλογήρου σε πρόσφατη ημερίδα για το θέμα ανέφερε πως εδώ και πολλά χρόνια οι εγκαταστάσεις της ΔΕΘ είναι όχι μόνο απαρχαιωμένες και ανεπαρκείς, αλλά και μη προσπελάσιμες όταν η έκθεση είναι κλειστή, κάτι που δεν θα αλλάξει αν μεταφερθεί δυτικά.

Ο ίδιος υπενθυμίζει πως στο σχέδιο του Εμπράρ ο άξονας της περιοχής της ΔΕΘ και του πανεπιστημίου περιελάμβανε κατά προτεραιότητα ανοιχτούς χώρους, αλλά και δράσεις. Όπως είπε, κάποια από τα βασικά στοιχεία διατηρούνται, καθώς κρατιούνται πράσινοι διάδρομοι, απαραίτητοι ώστε να διατηρείται η επικοινωνία μεταξύ της θάλασσας και του βουνού.

Ο Ν. Καλογήρου πιστεύει πως ο χώρος της ΔΕΘ δεν μπορεί να είναι μόνο για αναψυχή και, παρότι η πιο βιώσιμη λύση θα ήταν η μετεγκατάσταση στα ανατολικά, κοντά στο αεροδρόμιο, δέχεται πως η αρχιτεκτονική πρόταση που επιλέχθηκε είναι αξιόλογη.

Η βιώσιμη λύση

Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo, η ποιότητα ζωής στην πόλη, η βιωσιμότητα της Έκθεσης και η οικονομία της πόλης οδηγούν στη «μόνη βιώσιμη λύση», που είναι η παραμονή της ΔΕΘ στο κέντρο.

Ειδικά για το ζήτημα της ποιότητας ζωής, σημείωσε ότι στην έκταση υπάρχουν 37 κτήρια παλιά, με ενεργειακά και λειτουργικά προβλήματα και μηδενικό πράσινο. Όπως είπε, με βάση τη μελέτη το 50% της έκτασης θα καταλαμβάνουν ελεύθεροι χώροι για τους πολίτες, με τα 60 στρ. να είναι πάρκο.