Το κυβερνητικό καλάθι και οι προσδοκίες του επιχειρηματικού κόσμου ενόψει των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ

Οικονομική Επιθεώρηση, Σεπτέμβριος 2022, τ.1022

86Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

του Γιώργου Μανέττα

Με το ενεργειακό κόστος να καίει και να απειλεί με εκτροχιασμό προϋπολογισμούς και σχεδιαγράμματα, ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει με ιδιαίτερη αγωνία τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού από το βήμα της 86ης ΔΕΘ. Μιας ΔΕΘ που αποκτά βαρύνουσα σημασία με δεδομένη την πολιτική συγκυρία (βλ. υποκλοπές). Η εντυπωσιακή πορεία των τουριστικών εισπράξεων, που έχουν βάλει πλώρη για νέο ιστορικό ρεκόρ, γεννά προσδοκίες ότι «το καλάθι των παροχών» θα απαντά στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, θα έχει ουσία και προοπτική και δεν θα εξαντλείται στον πρόσκαιρο εντυπωσιασμό.

«Είναι κρίσιμο αυτή τη φορά να υπάρξουν μέτρα που θα είναι αποτελεσματικά και θα ακουμπήσουν στην καρδιά του προβλήματος… παρεμβάσεις συγκεκριμένες, στοχευμένες και μετρημένες», σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, προτρέποντας την κυβέρνηση να σκεφτεί δημιουργικά και έξω από το κουτί (εννοώντας πέρα από την πεπατημένη).

Η οικονομία, όπως λένε χαρακτηριστικά, «πρέπει να τροφοδοτηθεί με νέα καύσιμα, ώστε να διατηρήσει τη δυναμική που κατέγραψε μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας». Στοχευμένες φορο-ελαφρύνσεις, τακτοποίηση οφειλών και περισσότερα κίνητρα για επενδύσεις συνθέτουν το ιερό δισκοπότηρο των διεκδικήσεων της αγοράς, η οποία επιθυμεί ταυτόχρονα από τους κυβερνώντες θρησκευτική προσήλωση στην αλφαβήτα της ανάπτυξης: δηλαδή στις μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα.

«Ακόμη πιο αναγκαία είναι η συνέχιση και η επιτάχυνση των δράσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας, την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών», αναφέρει ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, Γιάννης Μασούτης.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη, η οποία δεν σταματά να υπογραμμίζει τη σημασία της ανταγωνιστικότητας ως μιας έννοιας συνυφασμένης με την εξωστρέφεια. «Στον διεθνή στίβο πρέπει να μπορείς να προσφέρεις το κάτι παραπάνω από τους ανταγωνιστές σου. Έτσι, θα συνεχίσουν να σε εμπιστεύονται οι υφιστάμενοι πελάτες σου αλλά και θα μπορέσεις να προσελκύσεις νέους στο πελατολόγιό σου… Είναι τόσο απλό», σημειώνει εμφατικά η Χρ. Σακελλαρίδη.

«Όχι» σε ημίμετρα

Ιδιαίτερη έμφαση ζητείται να δοθεί στην αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους, το οποίο επιβαρύνει υπέρογκα τα λειτουργικά έξοδα. Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς, τονίζει πως χρειάζεται οριστική λύση και όχι ημίμετρα μέσα από την παροχή επιδοτήσεων κάθε μήνα, καθώς το ζήτημα υπονομεύει τη βιωσιμότητα χιλιάδων επιχειρήσεων. Αποτελεί, όπως λέει, έναν τεράστιο βρόγχο που επιβαρύνει την ήδη δύσκολη καθημερινότητα της αγοράς.

Ειδική μνεία στην ενέργεια κάνει και η αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (ΣΒΘΚΕ), Ελένη Κολιοπούλου, λέγοντας πως αυτή τη στιγμή το πρόβλημα μοιάζει δυσεπίλυτο, ενώ θεωρεί βραχυπρόθεσμου ορίζοντα τις λύσεις που υιοθετούνται για την αντιμετώπισή του. Η ίδια εκτιμά ακόμη ότι η απόφαση της ΕΕ για μείωση της χρήσης φυσικού αερίου κατά 15% από τα κράτη-μέλη της Ένωσης θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου, προσθέτοντας επιπλέον βάρη στους Έλληνες βιομηχάνους.

Η ραχοκοκαλιά

Στοχευμένες δράσεις ζητούνται και για τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής επιχειρηματικότητας, που δεν είναι άλλη από τις μικρομεσαίες εταιρείες (ΜμΕ), οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 99,9% του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων. Σε μια εποχή μεγάλων προκλήσεων θεωρείται κομβικό να στηριχθούν προκειμένου να αναλάβουν ρόλο στον «παραγωγικό μετασχηματισμό» της χώρας και να μην μπουν στο περιθώριο για χάρη των επενδύσεων, οι οποίες –όσο εμβληματικές και εάν είναι– δεν μπορούν να κάνουν τη διαφορά για τους πολλούς. Τουλάχιστον όπως είναι σήμερα δομημένη η ελληνική οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τον Γ. Μασούτη, χρειάζεται να «διευκολυνθεί η πρόσβαση των ΜμΕ στα δάνεια και τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που παρέχονται μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης και του νέου ΕΣΠΑ, μέσα από ειδικά προσαρμοσμένες δράσεις, απλοποίηση κριτηρίων και διαδικασιών ένταξης, μηχανισμούς ενημέρωσης και καθοδήγησης κ.ά.».

Αυτή τη στιγμή, λέει ο Γ. Καββαθάς, η πλειονότητα των ΜμΕ είναι ουσιαστικά αποκλεισμένη από Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ, καθώς δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Μόνο 40.000 επιχειρήσεις μπορούν να περάσουν το κατώφλι των τραπεζών, δηλαδή μπορούν να δανειοδοτηθούν.

Το σεντούκι του Ταμείου Ανάκαμψης

Η δύναμη πυρός του Ταμείου Ανάκαμψης είναι μεγάλη, με κεφάλαια δισεκατομμυρίων να προβλέπονται για την επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η σωστή αξιοποίηση και κατανομή των πόρων είναι το κλειδί, επαναλαμβάνουν σχεδόν μονότονα αρκετοί αναλυτές, κρούοντας παράλληλα τον κώδωνα για τον κίνδυνο κακοδιαχείρισης, όπως συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν στην περίπτωση της Ελλάδας. «Τα ευρωπαϊκά κονδύλια πρέπει να αξιοποιηθούν με τον πλέον κατάλληλο τρόπο, ώστε να αποφέρουν το μέγιστο όφελος και μόνιμα αποτελέσματα που θα αποτελέσουν προίκα για τις επόμενες γενιές. Επ’ ουδενί δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία…», επισημαίνουν με νόημα.

 Το αγκάθι του ακριβού αερίου…

Στον αντίποδα, αγκάθι στην κυβερνητική προσπάθεια να γεμίσει το καλάθι της ΔΕΘ με περισσότερα και κυρίως μόνιμα μέτρα στήριξης αποτελεί η ενεργειακή κρίση, η οποία συνεχίζει να απορροφά τεράστιες ποσότητες χρήματος από τα δημόσια έσοδα. Μόνο για τον Σεπτέμβριο επιστρατεύονται επιπλέον 2 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις, ποσό σχεδόν διπλάσιο από τον Αύγουστο, ώστε να συγκρατηθούν οι λογαριασμοί ρεύματος για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η τρελή κούρσα που καταγράφει το φυσικό αέριο, με φόντο τα παιχνίδια της Μόσχας με τον αγωγό Nord Stream 1 (ανοίγει κατά το δοκούν τη στρόφιγγα της ροής προς την Ευρώπη), και κυρίως η αβεβαιότητα για τον ορίζοντα λήξης του συναγερμού επιβάλλουν συγκρατημένες κινήσεις. Η κυβέρνηση, όπως δηλώνουν συχνά-πυκνά κρατικοί αξιωματούχοι, καλείται να κρατήσει πυρομαχικά για παν ενδεχόμενο εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων, τονίζοντας πως τα δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας είναι συγκεκριμένα.

…και ο δημοσιονομικός κόφτης

«Η Ελλάδα δεν είναι Γερμανία, ενώ η κυβέρνηση δεν πρόκειται να διολισθήσει στην παγίδα του “δώσ’ τα όλα”», διαμηνύουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι. Μάλιστα, ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε πρόσφατα πως η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν είναι της σχολής «δώσ’ τα όλα». «Τα “δώσ’ τα όλα” τα ζήσαμε και τα πληρώσαμε», σημείωσε μεταξύ άλλων. Εξάλλου, η χώρα καλείται να παραμείνει σε τροχιά εξυγίανσης παρά την έξοδο από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, καθώς μπροστά της έχει ακόμη έναν μεγάλο εθνικό στόχο: την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Ένας στόχος που απαιτεί δημοσιονομική σύνεση και πειθαρχία. Οι διεθνείς οίκοι καραδοκούν και προετοιμάζουν τις αξιολογήσεις τους, οι οποίες θα αποτελέσουν διαβατήριο για την επίτευξη του στόχου.

Ο μύχιος πόθος και η πραγματικότητα

Ο επιχειρηματικός κόσμος, αν και δεν κρύβει πως θα ήθελε τη μεγάλη έκπληξη από το πόντιουμ του Βελλίδειου, φαίνεται να γνωρίζει καλά ότι οι εποχές των μεγάλων υποσχέσεων και της παροχολογίας έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Πρόκειται, όπως λένε, «για ένα παρελθόν που πληρώσαμε ακριβά». Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως απορρίπτουν τις προτάσεις ενίσχυσης του διαθέσιμου εισοδήματος, αντίθετα τις πριμοδοτούν καθώς συμβάλλουν στην αναθέρμανση της κατανάλωσης, που συνιστά κινητήριο δύναμη της ανάπτυξης.

«Ο πρωθυπουργός, ως γνωστόν, προτιμά να αποφεύγει την παροχολογία και να κρατά το δημοσιονομικό μέτρο. Δεν αναμένεται λοιπόν στη φετινή ΔΕΘ πριν από τις εκλογές να υποκύψει στις συνήθεις απαιτήσεις της προεκλογικής περιόδου, που θα ακυρώσουν την τετραετία της διακυβέρνησής του, αλλά να συνεχίσει τις απαραίτητες αλλαγές οικονομικής πολιτικής, αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ», υπογραμμίζει ο Β. Κορκίδης.

Σύμφωνα με τον Γ. Μασούτη, αυτό που «αξιώνουν πλέον οι επιχειρήσεις και η κοινωνία είναι υπεύθυνες προτάσεις και λύσεις, στο πλαίσιο ενός ρεαλιστικού οράματος για το πού θέλουμε να πάει η χώρα και η οικονομία τα επόμενα χρόνια».