Η συζήτηση για την Ευρωπαϊκή άμυνα – και τα ουσιαστικά αγκάθια της για την Ελλάδα
Όταν από την Ευρώπη – πάντως από τους ηγέτες της ΕΕ-27 – τίθεται στην ημερήσια διάταξη Κορυφής η θεματική της άμυνας, και μάλιστα με αναφορά σε πόλεμο αληθινά «επί Ευρωπαϊκού εδάφους» (αυτή είναι η Ουκρανία) και σε ανάφλεξη σε άμεσο γειτονικό πεδίο (αυτή είναι η φρίκη της Γάζας), δεν είναι παράξενο που η ρητορική και οι διακηρυσσόμενες προθέσεις έχουν την τάση να ξεφεύγουν. Και η αντιστοίχιση με την πραγματική εικόνα, σε κοντινό χρονικό ορίζοντα, να είναι λιγάκι «στο περίπου». Άλλωστε η ΕΕ-27 την έχει ριζωμένη την λογική της ήπιας ισχύος, ενώ ακόμη και οι εξοπλισμοί βρίσκονταν εξόριστοι ως Ευρωταμπού (όταν η Γερμανία/ο Ολαφ Σολτς ανήγγειλε την Zeitenwende, κατεγράφη διΕυρωπαϊκά γνήσιο σοκ).
Αυτήν όμως τη φορά, τα πράγματα θα μπορούσαν να αποδειχθούν διαφορετικά. Από την διαβεβαίωση ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία, όπως μάλιστα εξελίσσεται με την – εξαρχής επιτιθέμενη – Ρωσία να έχει όχι μόνον ανακόψει την Ουκρανική αντεπίθεση, αλλά και να απειλεί την συνοχή του μετώπου του Κιέβου, είναι πόλεμος που αποτελεί συνολική/προοπτική άμυνα της Ευρώπης έστω και αναλαμβανόμενη δι‘ αντιπροσώπου μέχρι και την συζήτηση για συγκροτημένη ενίσχυση της Ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας ενόψει της γεωπολιτικής συνέχειας μετά-την-εμπλοκή-για-τον-ρόλο-των-ΗΠΑ, η Κορυφή των «27» θα μπορούσε να είχε βαφτιστεί «Κορυφή Άμυνας».
Μετά και την επεισοδιακή μετάβασή του στην Οδησσό, ακόμη περισσότερο όμως μετά και την (μέσω και δηλώσεων Ζελένσκι) αποκάλυψη για δεσμεύσεις πρόσθετης συμπαράστασης Αθηνών προς Κίεβο ως προς την κρίσιμη αεράμυνα, δεν θάπρεπε να αποτελέσει έκπληξη το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πριν καν ξεκινήσουν οι εργασίες της Κορυφής προσήλθε θιασώτης της έκδοσης Ευρωομόλογου για την προώθηση κοινών αμυντικών προγραμμάτων. Δαπανώντας σταθερά πάνω από το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα – μην πολυσκαλίζετε τα στοιχεία! πολύ σημαντικό μέρος του συμφωνημένου αυτού ποσοστού-στόχου, που οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ ούτε καν το πλησιάζουν, αφορά σ’ εμάς μισθολογικό/ασφαλιστικό/λειτουργικό κόστος – η Ελλάδα δικαιούται εύκολα να προσέρχεται σε μια τέτοια συζήτηση. Άλλωστε, ήδη από ημερών ΓΑΠ η προσδοκία από κοινού ανάληψης της χρηματοδοτικής ευθύνης των «27» – το ευρωομόλογο που, τελικά έγινε εν μέρει πραγματικότητα με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας/το Next GenEU επί το εμψυχωτικότερο – στοιχειώνει τις Ελληνικές πολιτικές ηγεσίες. Θετικά «στοιχειώνει», ως βήμα προς ομοσπονδίωση κοκ.
Καθώς δίπλα στην Ελλάδα βρέθηκε εξαρχής η Γαλλία, η οποία βέβαια είναι παραγωγός και εξαγωγέας εξοπλισμών, ενθάρρυνε προς την πρόταση αυτή η συνειδητοποίηση ότι Γερμανία και Ολλανδία, πιθανότατα και Αυστρία και άλλοι «φειδωλοί» θα μπλόκαραν (όπως και συνέβη). Ευκολότερη μια πολιτική κίνηση, «να ανοίγουμε τις συζητήσεις», ως ένδειξη Ευρωπρωτοβουλιακότητας. Ύστερα… ζύμωση!
Πάντως ένα ουσιαστικότερο αγκάθι στην όλη συζήτηση περί ενίσχυσης/ουσιαστικοποίησης της Ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας προκύπτει από την άλλη πλαγιά των εν λόγω σχεδιασμών, εκείνην που ιδιαίτερα η Γαλλία τονίζει: ναι μεν θάπρεπε οι Ευρωπαϊκές χώρες να αναπτύξουν την αμυντική τους παραγωγική ικανότητα, πλην όμως να το πράξουν παράλληλα με κάποιου είδους δέσμευση για πηγή προμηθειών/sourcing εξοπλισμών στο εσωτερικό της Ένωσης. Ένα είδος βιομηχανικής πολιτικής της νέας εποχής, με άλλα λόγια.
Το αγκάθι για την Ελλάδα, ποιο είναι; Ότι το μείγμα αμυντικών προμηθειών της μπορεί μεν να περιέλαβε από εποχής Κωνσταντίνου Καραμανλή/Βαλερύ Ζισκάρ Ντ’ Εσταίν και μέχρι, τώρα-τώρα, Κυριάκου Μητσοτάκη/Εμμανουέλ Μακρόν μια Γαλλική διάσταση (από τα Μιράζ μέχρι τα Ραφάλ ή τις φρεγάτες Μπελαρά), μπορεί κάποια στιγμή να φορτώσαμε και Γερμανικά οπλικά συστήματα (από Λέοπαρντ και υποβρύχια 214 ΗΝ μέχρι Μάρντερ). πλην όμως ο κορμός και – να το πούμε ευγενικά – κεντρικός υποβοηθητικός μοχλός για εγγυητικότητα ασφάλειας στο Αιγαίο κοκ είναι η διασύνδεση με την Αμερικανική αμυντική βιομηχανία: Α7/Corsair, F-16, F-16/Viper, F-35. Και τώρα ως φαίνεται, με την παραχώρηση μεν /μετασκευή και αναβάθμιση όμως αποσυρμένων Αμερικανικών LCS Freedoms (σκαφών παράκτιου πολέμου), αν μη και με ενδεχόμενη συμμετοχή σε πρόγραμμα ναυπήγησης φρεγατών Constellation – στο μέτρο βέβαιο που το Πολεμικό Ναυτικό βρει να αξιολογεί θετικά/να συμφωνεί.
Αυτά τα αγκάθια της συζήτησης περί Ευρωπαϊκής άμυνας και περί κοινής προσέγγισης ΕΕ στο θέμα των εξοπλισμών μάλλον θα συγκρατήσουν τον σχετικό ενθουσιασμό που διεφάνη – ως διαφορετική, πλέον, εκδοχή της «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ. Και ας μείνουν πίσω ως κεκτημένο κυρίως καθοδηγητικά πολιτικά κείμενα των «27», ή έστω και μια νέα – προβεβλημένη – θέση Επιτρόπου/Αντιπροέδρου για την Άμυνα και την Αμυντική Βιομηχανία, ισοϋψής με εκείνην του Ύπατου Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφαλείας (η οποία και θα κανιβαλλισθεί λιγάκι). Τότε, οι πλέον Ευρωαισιόδοξοι θα πουν ότι «κάτι έχει γίνει». Οι πλέον προσγειωμένοι, θα περιμένουν την συνέχεια…
