του Γιώργου Βαϊλάκη
Ήταν ο πρώτος προσωπικός ηλεκτρονικός υπολογιστής και παρουσιάστηκε από την ΙΒΜ στις 12 Αυγούστου 1981, με έμφαση στις εφαρμογές γραφείου. Και, πράγματι, ο IBM PC (Personal Computer) θεωρείται σταθμός στην ιστορία των υπολογιστών καθώς σήμανε την έναρξη μιας νέας εποχής, τόσο για τα καινοτόμα χαρακτηριστικά του όσο και για την ανοικτή αρχιτεκτονική του. Με αφορμή αυτήν την επέτειο ανατρέξαμε στο αρχείο του περιοδικού και βρήκαμε θέματα που αποτυπώνουν ανάγλυφα την εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών – ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 κατά τον προηγούμενο αιώνα.
Βέβαια, πριν από τη δημιουργία του πρώτου προσωπικού ηλεκτρονικού υπολογιστή υπήρξαν άλλες εκδοχές πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων! Το άρθρο της Βιομηχανικής Επιθεωρήσεως με τίτλο «Γιούνιβακ: Ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος με τας καταπληκτικάς δυνατότητας» (τεύχος 256, Φεβρουάριος 1956) αναφέρει ότι «ο γιγαντιαίος Ηλεκτρονικός Εγκέφαλος πραγματοποιεί το πρώτο του ταξίδι προς την Ευρώπην», προσθέτοντας ότι «είναι η πρώτη φορά που το καταπληκτικόν αυτό δημιούργημα της τεχνικής επιστήμης εξάγεται από την Αμερικήν, διά να εγκατασταθή εις το μέλλον να εγκαινιασθή, εντός της προσεχούς ανοίξεως, πρώτον Ευρωπαϊκόν Κέντρον Ηλεκτρονικών Υπολογιστών», ενώ προσθέτει ότι «ο Γιούνιβακ χρησιμοποιείται σήμερον εις την Αμερικήν διά την λύσιν όχι μόνον μαθηματικών και αναλογιστικών προβλημάτων, αλλά και πλήθος άλλων υπολογισμών, όπως λ.χ. δημογραφικάς μελέτας, πρόγνωσιν του καιρού, μελέτην και προγραμματισμόν της παραγωγής, ανάλυσιν της αγοράς…»
Μόλις έναν χρόνο μετά, στο άρθρο «Ο ρόλος των ηλεκτρονικών και υπολογιστικών μηχανών – τα σύγχρονα μέσα διεξαγωγής των εργασιών εις τας επιχειρήσεις» (τεύχος 277, Νοέμβριος 1957) γίνεται πλέον σαφές ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αρχίζουν να αξιοποιούνται από τις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η φωτογραφία η οποία δείχνει το τεράστιο μέγεθος που είχε τότε ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, εν προκειμένω «το νέον επαναστατικόν 305 Ramac του ΙΒΜ», που «αποτελεί μίαν πλήρη και συμπαγή μηχανήν επεξεργασίας στοιχείων που είναι κατεσκευασμένη πέριξ ενός μηχανήματος μνήμης, εν είδει δίσκου, έχουσα ικανότητα αποθηκεύσεως 5.000.000 (Digits) αριθμών».
Λίγο αργότερα ακολουθεί ένα εκτενές άρθρο με τίτλο «Οι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι χωρίς μυστικά» (τεύχος 328, Φεβρουάριος 1962), με το οποίο επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή της μέχρι τότε εξέλιξης των «υπολογιστικών μηχανών», με αναφορές στα «σύγχρονα μηχανήματα», στον «ηλεκτρονικό λογισμό», στη «γλώσσα των ρομπότ», αλλά και στην «αυτόματο τηλεφωνήτρια». Όπως τονίζει το άρθρο: «Με τον όρον “υπολογιστικαί μηχαναί” νοούνται ηλεκτρονικαί – μηχανικαί εγκαταστάσεις, λειτουργούσαι βάσει της αρχής του ηλεκτρονικού λογισμού, προς τον σκοπόν επεξεργασίας ωρισμένων δεδομένων. Ομιλούμεν περί εγκαταστάσεων, διότι δεν πρόκειται περί μεμονωμένων μηχανημάτων, αλλά περί ολόκληρου συστήματος».
Βρισκόμαστε στο 1968 και είναι πλέον βέβαιο ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ήρθαν για να μείνουν! Άλλωστε, ο τίτλος του άρθρου είναι εύγλωττος: «Οι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι ορόσημον μιας νέας εποχής – Χαρακτηρίζουν την σύγχρονον τεχνολογικήν εξέλιξιν» (τεύχος 401, Μάρτιος 1968): «Ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος αποτελεί μίαν πραγματικότητα των ημερών μας, ένα ορόσημον μεταξύ της κλασσικής και της ηλεκτρονικής εποχής. Είναι το πλέον αντιπροσωπευτικόν μέσον των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων…»
Και λίγους μήνες μετά (τεύχος 407, Σεπτέμβριος 1968) ακολουθεί παρόμοιο άρθρο των Financial Times «κατ’ αποκλειστικότητα», με τίτλο «Οι ηλεκτρονικοί υπολογισταί θα αλλάξουν την ζωήν – τράπεζαι πληροφοριών, ηλεκτρονική εκπαίδευσις, ιατρική παρακολούθησις και ηλεκτρονικά ψώνια». Όσο για την εισαγωγή, είναι λίαν κατατοπιστική: «Εάν οι ιστορικοί του μέλλοντος θελήσουν να δώσουν μίαν ονομασίαν εις την περίοδον 1970-1980, είναι σχεδόν βέβαιον ότι θα την βαπτίσουν “δεκαετίαν των ηλεκτρονικών εγκεφάλων”. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογισταί (computers) έχουν αρχίσει εδώ και αρκετά έτη να διαδραματίζουν σημαντικώτατον ρόλον εις τον ανθρώπινον βίον. Κατά την προσεχή δεκαετίαν, όμως, προβλέπεται ότι θα καταστή κατά πολύ σπουδαιότερος. Τόσον, ώστε οι ειδήμονες ομιλούν περί επερχόμενης “επαναστάσεως” εις την χρησιμοποίησιν των ηλεκτρονικών υπολογιστών».
Τέλος, τα δύο επόμενα άρθρα αναφέρονται σε συγκεκριμένες εταιρείες ηλεκτρονικών υπολογιστών. Και αυτό από μόνο του δείχνει ότι είχαν αρχίσει να βρίσκουν τη θέση τους στην αγορά, προμηνύοντας τα όσα σημαντικά θα ακολουθούσαν πολύ σύντομα στον τομέα των κομπιούτερ και της καθημερινότητας στην επαγγελματική ζωή. Το πρώτο άρθρο έχει τίτλο «Οι ηλεκτρονικοί διερευνηταί Nixdorf κατακτούν τώρα την διεθνή αγοράν – Η γερμανική εταιρία Nixdorf Computer A. G. θεωρείται σήμερον ως ο μεγαλύτερος κατασκευαστής computers στην Ευρώπην» (τεύχος 431, Σεπτέμβριος 1970). Το επόμενο άρθρο έχει τίτλο «Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ISE 3000» (τεύχος 443, Σεπτέμβριος 1971) και κάνει λόγο για «έναν νέο, εύχρηστο κομπιούτερ» ο οποίος πωλείται πλέον στην Ελλάδα (από την Α/Ε Κ. Παναγιωτόπουλος) και «προορίζεται διά την αποτελεσματικήν επίλυσιν λογιστικών και διοικητικών προβλημάτων (π.χ. λογιστικής, τιμολογήσεως, μισθοδοσίας, παρακολουθήσεως αποθεμάτων, κοστολογήσεως, στατιστικής πωλήσεων και παρακολουθήσεως πελατών)».
