Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, που προέκυψε το 1990 ως μετεξέλιξη της ομώνυμης σχολής, κατάφερε πρόσφατα να βρεθεί στην κορυφή της λίστας αξιολόγησης των ελληνικών ΑΕΙ

του Απόστολου Λακασά

Περνώντας την πύλη του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών στην Καλλιθέα ο επισκέπτης εκπλήσσεται. Οι εικόνες που φέρνουμε ίσως στερεοτυπικά στο μυαλό μας από ένα ελληνικό πανεπιστήμιο του κέντρου της Αθήνας (με αίθουσες βρώμικες, γεμάτες αφίσες, συνθήματα, χώρους που δημιουργούν μια γενική εικόνα εγκατάλειψης) αποδομούνται. Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο είναι ένα μικρό οργανωμένο ίδρυμα, το οποίο πλέον από φέτος διαπρέπει με βάση τα κριτήρια που έχει θέσει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Έτσι, επιβεβαίωσε τις πολύ καλές επιδόσεις που είχε το ίδρυμα στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης. «Είμαστε ένα μικρό ΑΕΙ, γεγονός που μας βοηθά να είμαστε περισσότερο στοχευμένοι και να λειτουργούμε με ευελιξία και συνεννόηση μεταξύ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας», τόνισε μιλώντας στην Οικονομική Επιθεώρηση η πρύτανης του Χαροκόπειου Μάρα Νικολαΐδου. Το Χαροκόπειο θεωρείται ότι έπιασε τον παλμό των επιστημονικών εξελίξεων στρεφόμενο σε τομείς λίγο πριν γνωρίσουν τεράστια ανάπτυξη.

Ειδικότερα, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο ξεκίνησε τη διαδρομή του από το 1916 με την ίδρυσή του ως Χαροκόπειος Σχολή, κληροδότημα του εθνικού ευεργέτη Παναγή Χαροκόπου. Ο ίδιος και η οικογένειά του μερίμνησαν για την αγορά της έκτασης στην Καλλιθέα, όπου στεγάζεται και σήμερα, και την ανέγερση των αρχικών εγκαταστάσεών του. Το «όραμα παιδείας» του Χαροκόπου ήταν ενταγμένο στο ευρύτερο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της εκπαίδευσης στα χρόνια του Ελευθέριου Βενιζέλου. «Το ίδρυμα δημιουργήθηκε για να υπηρετήσει το όραμα του εκσυγχρονισμού του αναπτυσσόμενου ελληνικού κράτους και τη συμπερίληψη λιγότερο προνομιούχων κοινωνικών ομάδων, όπως οι γυναίκες», λέει η Μ. Νικολαΐδου, καθώς το Χαροκόπειο συνδέθηκε αρχικά με την εκπαίδευση των γυναικών.

Στη σημερινή μορφή του, ιδρύθηκε το 1990 και το 2020 συμπλήρωσε 30 χρόνια λειτουργίας με τρεις σχολές: α) Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών, β) Επιστημών Υγείας και Αγωγής και γ) Ψηφιακής Τεχνολογίας. Υπό την ακαδημαϊκή ομπρέλα των Σχολών αυτών λειτουργούν 4 Τμήματα: α) Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης και β) Γεωγραφίας, στη Σχολή Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Εφαρμοσμένων Οικονομικών, γ) Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, στη Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής, και δ) Πληροφορικής και Τηλεματικής, στη Σχολή Ψηφιακής Τεχνολογίας, ενώ προσφέρονται 7 προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, 2 από αυτά διεθνή.

Επανέναρξη

Μάλιστα, από ανθρώπους του ιδρύματος θεωρείται ότι το 1990 προέκυψε μια ιδιαίτερα επιτυχημένη «επανέναρξη», μια νέα σελίδα για το ίδρυμα, καθώς τότε το Χαροκόπειο άλλαξε φυσιογνωμία στρεφόμενο σε τομείς που επρόκειτο να αναπτυχθούν ιδιαίτερα τα επόμενα χρόνια. Αυτό επισημαίνει στην Οικονομική Επιθεώρηση ο Δημοσθένης Παναγιωτάκος, καθηγητής Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας της Σχολής Επιστημών Υγείας και Αγωγής του ιδρύματος. Ο Δ. Παναγιωτάκος είναι μεταξύ των δέκα πανεπιστημιακών στην Ελλάδα οι δημοσιεύσεις των οποίων έχουν συγκεντρώσει τις περισσότερες ετεροαναφορές και βρίσκονται στο top 10% των πανεπιστημιακών διεθνώς.

Το Πανεπιστήμιο ευτύχησε να ιδρύσει Τμήματα με πολύ σύγχρονα αντικείμενα, ουσιαστικά προλαμβάνοντας τις επιστημονικές εξελίξεις. Χαρακτηριστικά, το Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, που άλλαξε σε Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης, και το Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής ήταν τα μοναδικά στη χώρα όταν ιδρύθηκαν. Το Τμήμα Γεωγραφίας, που ιδρύθηκε το 2000, συνδυάζει τη φυσική γεωγραφία, την ανθρωπογεωγραφία και τη γεωπληροφορική σε μια σύγχρονη διεπιστημονική προσέγγιση. Το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής, που ιδρύθηκε το 2007, είναι το μόνο που εστιάζει στις εφαρμογές Τηλεματικής, επιλογή που αποδείχθηκε πολύ εύστοχη με την ανάπτυξη το διαδικτύου των πραγμάτων την τελευταία δεκαετία.

«Παρόμοιες εύστοχες επιλογές κάνουμε με τις προτάσεις μας για την ίδρυση νέων Τμημάτων», λέει στην Οικονομική Επιθεώρηση η Μ. Νικολαΐδου. Με βάση μελέτες και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και εγχώριο, όπως αποτυπώνεται από μελέτη του Συνδέσμου Εταιρειών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΣΕΠΕ), η ζήτηση εξειδικευμένων στελεχών στην ψηφιακή τεχνολογία αναμένεται να δεκαπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 15 χρόνια και θα αφορά τόσο την ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών και υπηρεσιών όσο και την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρήσεις. Θετικές είναι και οι προοπτικές εξέλιξης της απασχόλησης στον χώρο της προστασίας της υγείας και της ευζωίας, καθώς και της πράσινης μετάβασης και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Για τον λόγο αυτό το ΑΕΙ προτείνει την ίδρυση Τμημάτων σε σχετικά αντικείμενα: Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Επιστήμης Τροφίμων και Βιώσιμης Διατροφής, Διοίκησης της Τεχνολογίας και Καινοτομίας (Technology and Innovation Management), Επιστήμης Δεδομένων και Υπολογιστών (Data and Computer Science).

Αξιολόγηση

Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έχει καταφέρει να κερδίσει τις εντυπώσεις στην πρόσφατη αξιολόγηση των ΑΕΙ από την ΕΘΑΑΕ. Στην ενότητα που αφορούσε τη συνεχή βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων κάθε πανεπιστημίου, στην οποία αξιολογήθηκαν υποχρεωτικά όλα τα ΑΕΙ (τα ιδρύματα έπρεπε να επιλέξουν άλλες δύο από συνολικά τέσσερις ενότητες αξιολόγησης), το Χαροκόπειο συγκέντρωσε 1.185 μόρια και κατέκτησε την πρώτη θέση, ενώ ακολούθησαν το ΕΚΠΑ (1.124), το ΕΜΠ (1.112), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (1.047) και το ΑΠΘ (με 1.001 μόρια). Επίσης, το Χαροκόπειο κατάφερε να βρεθεί στην πρώτη θέση των δημοσιεύσεων ανά μέλος ΔΕΠ. Με βάση τα στοιχεία (έως τον Νοέμβριο του 2021) της Μονάδας Διασφάλισης της Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, σε κάθε διδάσκοντα του Χαροκόπειου αντιστοιχούν 4,588 δημοσιεύσεις. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν το ΕΜΠ (με 3,953 δημοσιεύσεις για κάθε διδάσκοντά του), το Πανεπιστήμιο Αθηνών (με αναλογία 3,129), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (με αναλογία 3,086) και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (αναλογία 3,027). Η αύξηση στην αναλογία το 2021 σε σχέση με το 2020 για το Χαροκόπειο ήταν 7,59%. Βέβαια, το Χαροκόπειο είναι εξειδικευμένο πανεπιστήμιο και έχει μικρό αριθμό διδασκόντων (68 καθηγητές, οι οποίοι είχαν 312 δημοσιεύσεις το 2021) και αυτό το στοιχείο μπορεί να λειτουργεί θετικά σε σχέση με τα μεγαλύτερα, πολυθεματικά ΑΕΙ.

Ιδιαίτερο βάρος έχει δοθεί και στην εξωστρέφεια του ΑΕΙ. Ενδεικτικά, λειτουργεί ξενόγλωσσο μεταπτυχιακό με τίτλο «Sustainable Tourism Development: Heritage, Environment, Society» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Επίσης, οργανώνονται θερινά σχολεία με απόδοση πιστωτικών μονάδων σε μεταπτυχιακό επίπεδο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Rutgers των ΗΠΑ σε θέματα που σχετίζονται με τη Διατροφή και την Αγωγή Υγείας με μέριμνα της Σχολής Επιστημών Υγείας και Αγωγής. Παράλληλα, λειτουργεί ξενόγλωσσο πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών στην αγγλική γλώσσα στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής αποκλειστικά για αλλοδαπούς φοιτητές. Ο πρώτος απόφοιτος ορκίστηκε και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα τον Σεπτέμβριο του 2021.

Από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 θα λειτουργήσει ξενόγλωσσος σύντομος κύκλος σπουδών διάρκειας ενός εξαμήνου σε προπτυχιακό επίπεδο στη Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής σε συνεργασία με το Weifang Medical University. Για τον Σεπτέμβριο του 2023 έχουν προγραμματιστεί ξενόγλωσσο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Public Health and Nutrition» στη Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής, καθώς και ξενόγλωσσο κοινό δι-ιδρυματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών «Digital Health and Analytics» σε συνεργασία με το Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά και το Τμήμα Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου, με τον συντονισμό του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεματικής. «Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο αποτελεί ποιοτική ακαδημαϊκή μονάδα της χώρας, η οποία διακρίνεται τόσο για τα εκπαιδευτικά όσο και τα ερευνητικά της επιτεύγματα», λέει η Μ. Νικολαΐδου. Και προσθέτει: «Θα συνεχίσουμε στην ίδια ρότα, ελπίζοντας η Πολιτεία να μας βοηθήσει στο πρόβλημα της υποστελέχωσης».