«Στην ελληνική ναυτιλία έχει αρχίσει να καλλιεργείται η κουλτούρα μετάβασης προς την ουσιαστική ψηφιοποίηση»

Δέσποινα Παναγιώτου-Θεοδοσίου, πρόεδρος της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου

συνέντευξη στον Αντώνη Καραμαλέγκο

H Δέσποινα Παναγιώτου-Θεοδοσίου, co-CEO του ομίλου TOTOTHEO MARITIME και πρόεδρος της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, μίλησε στην Οικονομική Επιθεώρηση σχετικά με την ψηφιοποίηση της ναυτιλίας και σχολίασε τα τεχνολογικά βήματα που γίνονται τόσο από την παγκόσμια όσο και από την ελληνική ναυτιλιακή και εφοπλιστική κοινότητα. Παράλληλα, ανέφερε τις προϋποθέσεις για την υιοθέτηση νέων καινοτομιών, ενώ δεν παρέλειψε να σχολιάσει το φλέγον ζήτημα των τελευταίων μηνών σχετικά με τη συμφόρηση στα λιμάνια, αλλά και να εξετάσει πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η τεχνολογία στην επίλυση αυτού του προβλήματος.

Η ψηφιοποίηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων τα τελευταία χρόνια. Πολλοί επαγγελματίες και ειδικοί του κλάδου θεωρούν πως η ναυτιλία κάνει σχετικά αργά βήματα στη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Ποια είναι η άποψή σας;

Υπάρχουν δύο οπτικές για το θέμα. Σύμφωνα με τη μία οπτική, η μετάβαση της ναυτιλίας στην ψηφιακή εποχή γίνεται με αργό ρυθμό. Σύμφωνα με την άλλη οπτική, η ναυτιλία μπήκε δυναμικά στον ψηφιοποιημένο κόσμο, ειδικότερα μετά την πίεση της πανδημίας. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι υπάρχει ένας συνδυασμός, δηλαδή η ναυτιλία έχει αυξήσει την ταχύτητα μετάβασης στην ψηφιοποίηση, απλώς ο ρυθμός είναι πιο χαμηλός συγκριτικά με άλλους κλάδους, ενώ η πανδημία αποτέλεσε έναν κύριο επιταχυντή αυτής της μετάβασης. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στη ναυτιλία, μέχρι τώρα, λειτουργεί ως ένας πυλώνας επιχειρηματικής στρατηγικής, αλλά όχι ο πρώτος με σειρά προτεραιότητας· θεωρείται υποστηρικτική δράση και όχι βασική.

Καθώς όμως η βιωσιμότητα αποτελεί όλο και πιο κρίσιμο παράγοντα στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων, η τεχνολογία αποκτά όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα γιατί είναι ένας από τους κύριους συμμάχους στην υλοποίηση βιώσιμων λύσεων. Οπότε, ναι μεν η βιωσιμότητα σπρώχνει τη ναυτιλία προς λύσεις που αξιοποιούν σε πολλά επίπεδα την ψηφιοποίηση, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε πιο γρήγορα στην ανάπτυξη και υιοθέτηση αμιγώς εμπορικών εφαρμογών που θα μπορούσαν να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την απόδοση μιας ναυτιλιακής εταιρείας.

Θεωρείτε πως η παγκόσμια έξαρση της πανδημίας, η οποία προκάλεσε αρκετά προβλήματα και στον ναυτιλιακό κλάδο, έκανε πιο έντονη την ανάγκη για τεχνολογικές λύσεις, με αποτέλεσμα να επιταχύνει και την ψηφιακή μετάβαση του κλάδου;

Σίγουρα ναι, άλλωστε το προανέφερα ήδη, και μάλιστα νομίζω ότι αυτό ήταν και ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν πολύ αυτή την περίοδο στον κόσμο της ναυτιλίας. Δηλαδή ότι η πανδημία αποτέλεσε το τεστ για την υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων.

Θεωρώ βεβαίως ότι η ψηφιοποίηση για τη ναυτιλία είναι πλέον μονόδρομος, άποψη την οποία υποστηρίζαμε έμπρακτα στην εταιρεία μας από ετών, καθώς έχουμε δει και συνεχίζουμε να είμαστε μάρτυρες της βελτίωσης στις καθημερινές λειτουργίες που προσφέρει η τεχνολογία, και στην εταιρεία και στο πλοίο. Επίσης, πιστεύω ότι η συντριπτική πλειονότητα των απασχολουμένων στη ναυτιλία (είτε στον τομέα της πλοιοκτησίας/πλοιοδιαχείρισης είτε στον τομέα της υποστήριξης της λειτουργίας του πλοίου) έχει ξεπεράσει τον φόβο ότι οι νέες τεχνολογίες και η καινοτομία θα εκμηδενίσουν σταδιακά τον ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα, ο οποίος αντιθέτως ενισχύεται και ενδυναμώνεται στην καθημερινότητά του από τη χρήση τους.

Σε τι επίπεδο βρίσκεται η ελληνική ναυτιλία σχετικά με τις τεχνολογικές εξελίξεις παγκοσμίως;

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες αποτελούν πάντα την ευχάριστη έκπληξη στην αγορά! Παρότι από κάποιους θεωρούνται συντηρητικοί, αναλαμβάνουν συγχρόνως το ρίσκο· παρότι χαρακτηρίζονται ως παραδοσιακοί, αγκαλιάζουν την τεχνολογική επιχειρηματικότητα. Πλέον στην ελληνική ναυτιλία έχει αρχίσει να καλλιεργείται η κουλτούρα μετάβασης προς την ουσιαστική ψηφιοποίηση και να μπαίνουν οι βάσεις για ένα νέο μοντέλο λειτουργίας των ελληνικών ναυτιλιακών επιχειρήσεων.

Βλέπουμε πολλές εταιρείες παγκοσμίως να εμπιστεύονται όλο και περισσότερο νέες τεχνολογίες και ψηφιακές λύσεις. Για παράδειγμα, η γερμανική εταιρεία Hapag–Lloyd πρόσφατα ανακοίνωσε πως σκοπεύει να τοποθετήσει συσκευές εντοπισμού σε ολόκληρο τον στόλο κοντέινερ που διαθέτει. Τι κινήσεις θεωρείτε ότι πρέπει να γίνουν ώστε να ακολουθήσουν κι άλλες εταιρείες αυτό το παράδειγμα;

Αυτό εξαρτάται από την κατεύθυνση που ακολουθεί η κάθε εταιρεία, καθώς επίσης και από το αν η οποιαδήποτε νέα τεχνολογία ή εφαρμογή είναι οικονομικά συμφέρουσα. Πρώτα λοιπόν πρέπει να διασφαλιστεί η βούληση του πλοιοκτήτη/πλοιοδιαχειριστή να επιλέξει λύσεις του παρόντος και του μέλλοντος και να καλλιεργηθεί μια αντίληψη υιοθέτησης και πλήρους αξιοποίησης τεχνολογικών λύσεων.

Επόμενο βήμα είναι η απόφαση για επένδυση πόρων σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και μετά ακολουθεί ο καθορισμός στόχων και βασικών ποσοτικών και ποιοτικών αποτελεσμάτων και η χάραξη στρατηγικών σχεδίων. Κύριοι παράγοντες επιτυχίας για το όλο εγχείρημα κατά τη γνώμη μου είναι: η καλλιέργεια κουλτούρας διαρκούς μάθησης και εξέλιξης, ο καθορισμός προτεραιοτήτων στη διαδικασία μετάβασης σε μια πλήρως ψηφιοποιημένη λειτουργία και η κατανόηση ότι η ψηφιοποίηση δεν είναι αυτοσκοπός ή για κανονιστική συμμόρφωση, αλλά το μέσον για την επίτευξη άλλων επιχειρηματικών στόχων.

Ένα παραδοσιακά, αλλά και επί του παρόντος, σημαντικό ζήτημα παγκοσμίως στη ναυτιλιακή βιομηχανία είναι οι συμφορήσεις στα λιμάνια. Θεωρείτε πως οι νέες τεχνολογίες που εμφανίζονται μπορούν να δώσουν λύσεις στο συγκεκριμένο πρόβλημα;

Φτάσαμε επιτέλους στην εποχή που το «έξυπνο» λιμάνι παίρνει σάρκα και οστά και δεν αποτελεί απλώς ουτοπία ή το όραμα κάποιων καινοτόμων για το μέλλον, ούτε λύση που αφορά μόνον τα μεγάλα διεθνή λιμάνια και όχι τα περιφερειακά ή τοπικά. Η τεχνητή νοημοσύνη, το Internet of Things, η ρομποτική, η αξιοποίηση των big data και όλες οι τεχνολογικές λύσεις είναι πλέον στην υπηρεσία των ολοκληρωμένων συστημάτων μεταφοράς. Σε μας πλέον έγκειται η επιλογή της αποτελεσματικής αξιοποίησής τους, καθώς το σημαντικό εδώ είναι η παραγωγική διασύνδεση του ανθρώπου-εργαζομένου και του ανθρώπου-χρήστη των υπηρεσιών λιμένος με τις μηχανές και στόχο την αυτοματοποίηση των σταδίων της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Για το συγκεκριμένο ζήτημα της συμφόρησης στα λιμάνια, σίγουρα η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει αν όχι στην επίλυσή του, σίγουρα στη μείωση της έντασης των επιπτώσεων που επιφέρει – κι αυτό εξαρτάται από τους λόγους που δημιουργούν τη συμφόρηση. Και θα κλείσω τονίζοντας ότι και εδώ η λύση στο πρόβλημα δεν είναι απαραίτητα περισσότερη τεχνολογία, αλλά ίσως η αύξηση της ανθρώπινης δέσμευσης και η αποτελεσματική διεπαφή ανθρώπου/μηχανής όταν χρησιμοποιείται η τεχνολογία.